Pagina 41 van: Piloot en Vliegtuig Editie 9-2021

PILOOT EN VLIEGTUIG september 2021 41

catie te voeren met luchthavens en luchtverkeersleiding. maar dan is het
nog niet klaar want zijn vliegtuig waarin hij vliegt moet ook nog een
zendvergunning hebben.

zendvergunning
elk vliegtuig met een radio aan boord heeft een zendvergunning nodig. en
in Nederland mogen we bij het Agentschap telecom, een overheidsorga-
nisatie, een vergunning aanvragen. De mate waarin bepaalt ook nog of er
gebruik kan worden gemaakt van de beperkte toegang luchtvaartfrequen-
ties, of dat het toe kan met een beperkte vergunning. IFr-vliegtuigen moe-
ten volledige toegang tot de luchtvaartfrequenties hebben. Zij hebben niet
alleen een radio aan boord om te communiceren, maar hebben ook ra-
dio’s voor navigatie-instrumenten. In de experimentalwereld komt dat niet
voor want die mogen niet IFr vliegen. experimentals maken daarom altijd
gebruik van de beperkte toegang. Dan is niet alleen een radio, maar ook
nog een transponder en een eLt (emergency Locator transmitter) aanwe-
zig die onderdeel uitmaken van de zendvergunning.
Allemaal apparatuur dat een signaal uitzendt. en zoals in Nederland
niets gratis is, moeten wij hiervoor betalen. Het kost jaarlijks 176 euro.
Als aan al deze voorwaarden is voldaan, mag een piloot gebruikmaken
van de radio.

transpOnder
een transponder is een apparaat dat een signaal uitzendt met het call-
sign van een vliegtuig, de vliegtoestand, de hoogte waarop het vliegt en
een uniek 24 bits-adres. er wordt uitgezonden op de 406 mhz-frequen-
tie. Het apparaat zou veiligheid verhogend moeten werken, maar de
eeuwige discussies hierover wil ik de lezer besparen. er bestaan meer-
dere soorten transponders, maar in europa gebruiken we allemaal een
mode s transponder. elk vliegtuig dat boven de 1.200 ft wil vliegen
moet een transponder aan boord hebben. en, als er een transponder
aan boord is, moet die ook altijd aanstaan tijdens de vlucht. men mag
dan ook lager dan 1.200 ft de transponder niet uit hebben staan.
een transponder zendt ook een code uit waarmee de vliegtoestand aan-
gegeven wordt. De codes zijn bedacht door ICAO (International Civil Avi-
ation Organization). Code 7000 wordt meegezonden als we VFr (Visual
Flight rules) vliegen, dus als we een normale vlucht uitvoeren op zicht.
Dit is meteen ook de meest ingestelde code. er wordt code 7500 uitge-
zonden als het vliegtuig gekaapt is en de kapers toestaan dat je die code
in je transponder sleutelt. Code 7600 wordt uitgezonden als de gewone
communicatieradio het niet meer doet. een vliegveld dat je aanvliegt en
waar je je dan niet meldt of niet reageert op radio-oproepen, ziet dus
dat je niet communiceren kunt.
Code 7700 wordt uitgezonden als er een noodsituatie is en de piloot
tijd overhoudt om dit erin te sleutelen. mogelijk heeft hij meer aan het
hoofd tijdens zijn noodtoestand en komt hij helemaal niet toe aan het

aanpassen van de transpondercode. Daarnaast kunnen we een code
opgedragen krijgen door de luchtverkeersleiding zodat men het vliegtuig
en zijn vliegdoel kan onderscheiden.
Alles overziend is het belangrijkste dat we gezien worden in de lucht
door grondstations, maar ook tussen vliegtuigen onderling is dat tech-
nisch mogelijk. Dat laatste kan niet bij elk vliegtuig, maar het is een
kwestie van tijd of we worden verplicht om ook ADs-b (Automatic De-
pendent surveillance-broadcast) aan boord te hebben. In dat geval word
je gewaarschuwd als er andere vliegtuigen in de buurt zijn of het wordt
op je glass cockpit-scherm geprojecteerd. Hier komt in een later artikel
nog meer over.

emergency lOcatOr transmitter
In elk vliegtuig is ook nog verplicht een emergency Locator transmitter
(eLt) aanwezig. Dit apparaat zendt een signaal uit als een vliegtuig is ge-
crasht of een zodanige harde landing maakt dat het apparaat geacti-
veerd wordt. Het zendt dan een signaal uit van het callsign en een loca-
tie waar het vliegtuig te vinden is. Hulpdiensten komen dan sneller ter
plaatse om hulp te verlenen. Achter de schermen worden dan familiele-
den gebeld om aan te geven wat er gebeurd is. De telefoonnummers
daarvoor worden opgegeven bij de aanvraag van de vergunning. er
wordt dus best veel georganiseerd voor vliegers.
meestal is ook dit apparaat vast ingebouwd in het vliegtuig, maar ook
hier worden mobiele pLb’s (benaming voor mobiele eLt’s) voor gebruikt
mits ze een callsign kunnen uitzenden.
Het is dus nogal een verzameling aan apparatuur en regels waaraan een
experimental en de bouwer moeten voldoen. best ingewikkeld om die
kennis allemaal te verwerven en toe te passen, maar als je het allemaal
een voor een aanpakt, is het goed te doen.
Kortom: een experimental is zo gek nog niet, maar de experimentalbou-
wer ook niet. Laten we dat ook niet vergeten.

bijschrift

??

? ?

??

??

personal Locator beacon (pLb). trig mode s transponder.emergency Locator transmitter.

40-41_experimental.indd 41 17-08-21 11:05