Pagina 64 van: Piloot en Vliegtuig Editie 8-2022
64 PILOOT EN VLIEGTUIG AUGUSTUS 2022
lijndiensten van Aeroflot en aan het eind van dat jaar waren zo’n hon-
derd exemplaren afgeleverd. De Il-12 werd al snel ingezet op alle be-
langrijke lijnen van Aeroflot. Er kwamen ook lange-afstandsverbindingen
tot stand, zoals Moskou-Chabarovsk. Die nam 28 uur in beslag. De lang-
ste Aeroflot-verbinding was Moskou-Vladivostok in een tijd van 33 uur.
Ook werden met de Il-12 nachtdiensten geopend, zoals de lijn Moskou-
Kiev. Het toestel werd bovendien ingezet op landen buiten de Sovjet-
Unie, waaronder Helsinki, Wenen en Teheran.
VARIANTEN
Niet alles ging van een leien dakje. Er vonden ook ongevallen plaats, die
vooral te wijten waren aan motoruitval tijdens de start. Daarom werd het
brandstofsysteem verbeterd en werden nieuwe propellers aangebracht.
Bij Aeroflot heette deze vernieuwde versie Il-12B. Er kwamen ook varian-
ten met bijvoorbeeld 32 stoelen, maar ook met zestien zitplaatsen in
combinatie met extra vrachtruimte. Met elf passagiers kon het vliegbe-
reik worden opgevoerd tot vierduizend kilometer. Een pure vrachtversie
met een grote dubbele vrachtdeur aan de linkerkant en opklapbare
stoeltjes langs de wand werd zowel door Aeroflot als door het Rode Le-
ger gebruikt als IL-12T. De Il-12D was een versie voor militaire doelein-
den en had een mitrailleurkoepel op de romp en was uitgerust met
bomluiken. Er was plaats voor 38 parachutisten of zestien liggende en
zes zittende gewonden. In openingen in de ramen konden ook mitrail-
leurs worden aangebracht.
Rusland zette de Il-12 ook in op de vele Poolexpedities die werden ge-
maakt. Op 24 oktober 1958 vlogen W. Perov en zijn bemanning met
een Il-12 als eerste Russisch vliegtuig boven de geografische Zuidpool.
BUITEN RUSLAND
De Tsjecho-Slowaakse luchtvaartmaatschappij CSA nam tussen 1949 en
1951 minstens twintig IL-12’s in dienst. Deze toestellen werden ook op be-
TYPEBESCHRIJVING
De Il-12 was een vrijdragende metalen laagdekker met een vrijwel
ronde rompdoorsnede. In tegenstelling tot westerse vliegtuigen
was de toegangsdeur aan de rechterkant. Het toestel was uitgerust
met een neuswiel, in die tijd nieuw voor verkeersvliegtuigen. De
1.700 pk sterke motoren hadden opvallende vierbladige propellers
met een diameter van 4,10 meter. De vleugel bestond uit drie de-
len, waarvan de buitenste taps toeliepen. De constructie bestond
uit drie liggers. Tussen de liggers van het middelste vleugeldeel be-
vonden zich brandstoftanks met een inhoud van 4.170 liter. Aan
de vleugelvoorrand en aan de staart was een warmeluchtsysteem
tegen ijsafzetting aangebracht. Richtingsroer, hoogteroeren en aile-
rons waren met linnen bekleed. De cabine was verwarmd en had
airconditioning, maar de Il-12 had geen drukcabine. De cockpit
bood plaats aan twee piloten, een navigator en een marconist.
stemmingen buiten het Oostblok ingezet en zo werd de Il-12 ook in 1951
een regelmatige bezoeker van Schiphol. Het type bleef tot begin jaren zestig
bij CSA in dienst. Minstens vijf werden omgebouwd tot vrachtvliegtuig.
Ook de Poolse maatschappij LOT vloog vanaf 1949 met de Il-12. In
1957 werden de laatste exemplaren in de vloot aan de Poolse lucht-
macht overgedragen. De Sovjet-Bulgaarse maatschappij TABSO gebruik-
te een klein aantal Il-12’s en China ontving minstens twintig exemplaren.
Hoeveel Il-12’s in totaal werden gebouwd is niet duidelijk, maar ontwer-
per Ilyushin spreekt over 663 toestellen. De meeste vliegtuigen bleven
in eigen land. Dat het luchtvervoer in de Sovjet-Unie de eisen van het
eerste naoorlogse Vijfjaren Plan (1945-1950) kon verwezenlijken, was
vooral aan de Ilyushin Il-12 te danken.
Een Il-12 van Aeroflot op een besneeuwd vliegveld.
HISTORIE Door: Thijs Postma – Foto’s: archief Postma
62-63-64-65_ilyushin(spr).indd 64 19-07-2022 10:03