Pagina 56 van: Piloot en Vliegtuig Editie 4-2021

56 PILOOT EN VLIEGTUIG april 2021

Ontwikkelingen Door: ruud Vos – Foto’s: Bombardier

Het model is vanaf 2003 ook leverbaar als learjet 40, vergelijkbaar preste-
rend, maar met een zestig centimeter kortere romp.
in 2004 worden beide modellen opgewaardeerd tot 45Xr en 40Xr met
een hoger startgewicht, sterkere motoren en dientengevolge nog sneller
klimmend en vliegend. als in 2012 het productiedoek valt zijn er 592
learjet 45(Xr)/40(Xr) varianten geleverd.

Learjet 75 (LiBerty)
De meest recente learjetvariant is de 70/75 die uit de 40/45 werd ont-
wikkeld. Nieuwe zuinige 17,1 kN sterke Honeywell TFE731-40Br turbo-
fans, winglets, een moderne Garmin G5000 cockpit en een eigentijds in-
terieur waren de troeven bij deze sinds 2013 leverbare modelvarianten. in
de cabine kunnen dankzij een lengte van 6,04 m negen passagiers mee
tegen zeven in de 5,38 m lange cabine van de learjet 70. Bij beide mo-
dellen zijn de hoogte en breedte identiek: respectievelijk 1,5 en 1,56 m.

Met de learjet 75 liberty wordt in juli 2019 de aanval geopend op de
Cessna Citation CJ3+ en Embraer phenom 300. Volgens Bombardier
zou de nog verder opgewaardeerde ‘light jet’ met een aanschafprijs van
9,9 miljoen doller niet alleen goedkoper zijn dan beide concurrenten,
maar ook beter presteren. De liberty biedt plaats aan maximaal zes pas-
sagiers waarbij de ‘Executive Suite’ door een tussenwand met deur ge-
scheiden wordt van de cockpit. De passagiers hebben de beschikking
over Gogo aTG 4G in-flight entertainment met internettoegang; voor de
piloten is Bombardiers Vision cockpit beschikbaar met de meest recente
Garmin G5000 avionica. De Honeywell TFE731-40Br aangedreven za-
kenjet heeft nu een vliegbereik van 2.080 nm (3.852 km) bij een nutti-
ge lading van 1.320 kg (tegen 957 kg in de learjet 75). Daarmee komt
de liberty non-stop verder dan de Citation CJ3+ (2.040 nm – 3.779
km) en de phenom 300E (1.970 nm – 3.658 km).
De 70/75 verkoopt aanvankelijk goed, waarbij in 2016 de honderdste
levering wordt gemeld. Vanaf 2017 gaat het echter snel bergafwaarts
waardoor het totaal aantal leveringen tot en met het vierde kwartaal
2020 op 157 geleverde 70/75/75 liberties blijft steken. Duidelijk wordt
ook dat klanten de voorkeur geven aan de grotere 75, maar de fabrikant
maakt in de jaarcijfers geen onderscheid tussen beide modellen. Wel
wordt de productie van de weinig populaire 70 al vrij snel gestaakt.

Learjet 85
Daar waar learjet-modellen door de jaren heen vooral variaties op een
thema waren, was daarvan bij de in 2007 aangekondigde learjet 85
duidelijk geen sprake. Bij dit model werd voor het eerst gekozen voor
een cabine met stahoogte en een overdaad aan kunststof. Bombardier
volgde hier bij de bouw van de romp en vleugels een bijzonder procedé
waarbij kunsthars in gelamineerde mallen werd gespoten. Na het uithar-
den (er kwam geen autoclaaf of oven aan te pas) waren de lichtgewicht
delen klaar voor montage. Bij zwaarder belaste rompdelen werden deze
laminaten versterkt met een honingraatstructuur. Daar waar sprake was
van minder belasting, werden deze versterkingen achterwege gelaten.
De verwachte voordelen destijds: een kortere productietijd, minder ge-
wicht en minder onderdelen. Om deze gepatenteerde productiewijze
(resin Transfer Molding, rTM) van de grond te kunnen tillen, moesten
echter meer dan 1.500 speciale gereedschappen en mallen gemaakt.
Bij de vervaardiging van het toestel waren Bombardiers vestigingen in
amerika (Wichita), Canada (Montreal) en Engeland (Manchester) be-
trokken. Daarnaast werden in een nieuwe fabriek in Mexico (Querétaro)
de romp, vleugels en kabelbomen grotendeels samengevoegd. Een
hoofdrol was opnieuw weggelegd voor Wichita omdat daar alle toestel-
len uiteindelijk zouden worden geassembleerd, ingericht, getest, gecerti-
ficeerd en vervolgens afgeleverd.
Het model zou plaats gaan bieden aan twee piloten en acht passagiers.
De 7,54 m lange cabine was 1,85 m breed en 1,80 m hoog waarbij veer-

De weinig succesvolle learjet 70. De in 2019 geïntroduceerde learjet 75 liberty.

Bij de liberty zijn cockpit en cabine gescheiden.

liberty Vision cockpit met Garmin G5000 avionica.

54-55-56-57_learjet.indd 56 16-03-21 11:09