30 PILOOT EN VLIEGTUIG februari 2013
FABE wordt in 1980 opgericht. Het bedrijf
wil met name radiografisch bestuurde vlieg-
tuigmodellen bouwen voor de hobbyist. Am-
per een jaar later staat het bedrijf al voor de
eerste echte uitdaging: een topmodel ontwer-
pen dat voldoet aan de normen van de Bra-
zilaanse FAI (Federaçao Internacional de Aero-
modelismo). De FAI wil enkele Braziliaanse
modelbouwers afvaardigen naar internationale
wedstrijden en aan FABE de eer een toestel te
bouwen. Blijkbaar valt het model van FABE in
de smaak want er worden tientallen bekers en
medailles mee gewonnen.
Echte vliegtuigen?
Als je een succesvol schaalmodel kunt bou-
wen, waarom zou je dan geen vliegtuig op
ware grootte kunnen vervaardigen? In 1982
bouwt ontwerper Erick Cunha, de stuwende
kracht achter FABE, een Amerikaanse kit.
Maar dat vliegtuigje voldoet niet aan zijn wen-
sen. Dus ontwerpt Cunha zelf een vliegtuig,
de ELU (Experimental Leve de Uberlandia).
Het wordt aangedreven door een Volkswa-
genmotor van 1.600 cc. Er worden zes exem-
plaren van verkocht. In de daaropvolgende ja-
ren worden verbeteringen aangebracht aan
het ontwerp, maar wordt vooral kapitaal ver-
zameld om tot serieproductie van het vlieg-
tuig te kunnen overgaan. Uiteindelijk kan
Cunha de ASA Industria Aeronautica LTD ope-
nen waar inmiddels meer dan 160 ELU’s
worden gebouwd, die nu de naam AC-101
Astra dragen.
In 1988 wordt gestart met twee nieuwe
projecten: de Falcao AG-21 Agricola (een
landbouwvliegtuig) en de daarvan afgeleide
Falcao AC-22 Treinador. Dit laatste model is
een tweezitterdubbeldekker, bedoeld voor
vliegclubs en acro-fanaten. In 1992 wordt met
de seriebouw van deze vliegtuigen gestart.
Canardvliegtuig
In 2003 begint FABE (de inmiddels nieuwe
naam voor ASA) met het ontwerp van een ca-
nardvliegtuig dat plaats biedt aan twee perso-
nen. Wanneer deze Bumerangue EX-25 wordt
voorgesteld tijdens de Expo Aero Brasil in
2006, wint het vliegtuig onmiddellijk de eerste
prijs als beste ontwerp in de categorie ‘experi-
menteel’. En zo is deze EX-25 ook bedoeld:
een zuiver experimenteel vliegtuig waarmee
Cunho ervaring wil opdoen met canardontwer-
pen. Het is dus helemaal niet de bedoeling dit
model in serie te bouwen. Wel wordt het leu-
ke vliegtuigje gebruikt als basis voor de bouw
van een grotere, meer comfortabele, maar
vooral efficiëntere variant: de Bumerangue
EX-27.
Bumerangue EX-27
De EX-27 is eveneens een canardontwerp dat
plaats biedt aan vier personen. Het vliegtuig is
in de eerste plaats ontworpen als reisvliegtuig
en bestemd voor de groeiende rijke klasse in
Brazilië. Dat betekent concreet dat er aan het
We zullen eraan moeten wennen dat in Brazilië niet uitsluitend
prachtige regionale verkeersvliegtuigen worden gebouwd. Het
land positioneert zich stilaan ook als producent van kleinere
vliegtuigen, zowel voor de General Aviation-markt als voor de
zuivere sportvlieger. Behalve NovAer roert ook het Braziliaanse
FABE steeds luider de trom. Wat te denken van bijvoorbeeld de
Bumerangue EX-27 Cross Country?
Wedergeboorte van de canard?
door: Jozef Mols
ontwikkelingen
30-31_FABE EX 27.indd 30 15-01-13 09:37
