30 PILOOT EN VLIEGTUIG DECEMBER 2022
De Canadese zakenjetbouwer Learjet was in de jaren zeventig van de
vorige eeuw trendsetter door de nieuwe Learjet 28 van winglets te voor-
zien. Het nieuwe vliegtuig was daardoor zuiniger, maar kwam toch veel
minder ver dan z’n voorganger, de Learjet 25. Dat kwam doordat de
brandstofbesparende winglets de plaats hadden ingenomen van de ex-
tra brandstoftanks aan de uiteinden van de vleugels. In die vorm van
vernieuwing waren klanten niet geïnteresseerd en de Learjet 28 werd
geen succes. Learjet ging echter wel door op de ingeslagen weg. Ook
Gulfstream Aerospace begon in 1979 met het toepassen van winglets
op zakenjets.
Bij de grote commerciële vliegtuigen duurde het nog tien jaar voordat
de winglet zijn opwachting maakte. Boeing gebruikte een update van de
747-300 om de opvallende winglets te introduceren. De nieuwe 747-
400 werd vanaf 1989 standaard geleverd met 1,80 meter hoge vleu-
geluiteinden. Concurrent McDonnell Douglas volgde kort daarna met
winglets op de MD-11, de opvolger van de DC-10. Aan de andere kant
Sharklets, blended winglets, split scimitar winglets, raked wingtips. Ze vallen allemaal onder de noemer
‘wingtip devices’, maar kregen van hun bedenkers klinkende namen. Die trend heeft alles te maken met
het primaire doel van de opstaande vleugeluiteinden: extra brandstof besparen. En dát aspect van de
luchtvaartbranche is de laatste decennia steeds belangrijker geworden.
EEN EXTRA STUKJE VLEUGEL
TECHNOLOGIE Door: Steven van den Berg
(Foto: Airbus)
van de oceaan had het nieuwe pan-Europese Airbus al een aanzet ge-
geven: de A300, A310 en A320 werden door Airbus uitgerust met be-
scheiden ‘wingtip fences’. Vanaf begin jaren negentig deed Airbus er een
schepje bovenop. De winglets op de nieuwe widebody-familie A340/
A330 waren duidelijk een maatje groter.
TIPWERVELS
“Welke vorm of maat ze ook hebben en hoe ze ook heten, alle wingtip-
varianten dienen hetzelfde doel: het minimaliseren van de lift-geïndu-
ceerde weerstand”, zegt Joris Melkert, universitair hoofddocent bij de fa-
culteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft. “De vorm
van de vleugel zorgt ervoor dat er lucht onder en boven een vleugel
stroomt. De vorm van de vleugel zorgt hierbij voor een drukverschil tus-
sen de onder- en bovenkant van de vleugel. Het drukverschil komt bij
het einde van de vleugel bij elkaar en resulteert in de zogenoemde tip-
wervels. Die hebben een negatief effect op de weerstand van de vleu-
30-31_winglets.indd 30 15-11-2022 10:24
