Pagina 28 van: Piloot en Vliegtuig Editie 12-2022
28 PILOOT EN VLIEGTUIG DECEMBER 2022
CR929. Maar in Rusland is de behoefte aan een nieuwe ‘widebody’ niet zo
groot. Men schat de markt er op zo’n vijftig tot maximaal honderd exempla-
ren. In het slechtste geval zou Rusland nog een beroep kunnen doen op
nieuw te bouwen IL-96’s. Op export van de CR929 hoeft Rusland niet te ho-
pen, zeker niet na de huidige sancties vanwege de invasie in Oekraïne. China
echter mikt op een veel grotere markt. Niet alleen vanwege de behoefte in ei-
gen land. China wil het model ook verkopen in de snel groeiende Azië-Pacific-
markt. Bij elkaar betekent dat een vraag naar duizenden grote toestellen in de
komende 25 jaar.
FINANCIËN
In 2020 worden de meningsverschillen tussen Rusland en China publiek. De-
nis Manturov (de Russische minister voor Industie en handel) doet een aantal
opmerkelijke uitspraken. “China ondertekende de overeenkomst met slechts
één doel – het verwerven van Russische technologie – terwijl ze de eigen Chi-
nese markt gesloten willen houden voor Russische export van het vliegtuig.
Ons doel was om vooral geen technologische kennis te delen, maar wel toe-
gang te krijgen tot buitenlandse markten.” Hij voegt er wel aan toe dat zijn
land bereid blijft het project te helpen financieren. Wat verzwegen werd, is dat
Rusland vooral hoopte op een grote financiële inbreng van China aangezien
de eigen luchtvaartindustrie in financiële ademnood verkeert.
Het is duidelijk dat China hoopt het CR929-project te kunnen doorzetten door
extra kapitaal in te brengen in ruil voor Russische motortechnologie. Dat pro-
beert China overigens ook door informatie uit Rusland te halen zónder sa-
menwerking. In het afgelopen jaar zijn in Rusland meerdere mensen aange-
houden op verdenking van het lekken van technologische kennis aan de
Chinezen. En in mei van dit jaar maakte een Israëlische cybersecurity-firma
bekend te weten dat Chinese groepen, gesteund door officiële Chinese in-
stanties, regelmatig Russische computerbestanden met luchtvaarttechnologie
probeerden te hacken.
Toch wedt China liever niet op één paard. De Amerikaanse sancties tegen
China maken het voor COMAC lastig om samen te werken met bedrijven uit
de VS. Maar de Europese houding is minder streng. China wil de relaties met
Airbus verder aanhalen en hoopt op die manier belangrijke kennis op te
doen.
Ondanks de tegenstellingen en belangenconflicten tussen Rusland en China
weet het tweetal dat ze, gezien de sancties waarmee ze beide te maken heb-
ben, gedoemd zijn met elkaar samen te werken. Toch lijkt het erop dat beide
partijen voor de CR929 niet tot het uiterste willen gaan. Rusland kan voor bin-
nenlands gebruik vernieuwde IL-96’s bouwen. China kan met nieuwe techno-
logie, al dan niet wettelijk verworven, een eigen versie bouwen van het geza-
menlijk ontworpen vliegtuig. Het zal hoe dan ook nog jaren duren voor we
een CR929 in de lucht zien, als dat ooit zal gebeuren. Zelfs Rusland geeft toe
dat dit voor 2030 niet meer mogelijk is. En tegen die tijd zijn er bij de andere
grote spelers waarschijnlijk alweer nieuwere modellen in aantocht, die de
CR929 technologisch ver achter zich laten.
STATUS REPORT Door: Jozef Mols
De CR929 is een joint venture van COMAC (China) en UAC (Rusland).
De -600 moet het basismodel van de CR929 worden.
26-27-28_cr929.indd 28 15-11-2022 10:23