26 PILOOT EN VLIEGTUIG DECEMBER 2022
In 2011 maakt het Chinese COMAC bekend twee nieuwe vliegtuigtypes te
bestuderen. Men wil dan een C929 bouwen met 290 stoelen, naast een
C939 met 390 stoelen. In juni 2012 tekenen COMAC en de Russische Uni-
ted Aircraft Corporation een joint venture-akkoord om samen een opvolger te
ontwikkelen voor de Ilyushin IL-96 die op de wereldmarkt moet concurreren
met producten van Airbus en Boeing. De productietijd wordt dan geschat op
zeven jaar. Een voorbereidende studie wordt voltooid in 2014. UAC stelt voor
een vliegtuig te bouwen met een bereik van 12.000 km, terwijl COMAC het
eerder op 7.400 km houdt. Het vliegtuig moet plaats bieden aan 250-280
passagiers. In februari 2015 wordt begonnen met het voorontwerp. De kost-
prijs van het project wordt dan geschat op 13 miljard dollar, de eerste vlucht
wordt verwacht in 2021 en de marktintroductie in 2025. COMAC zou de
romp bouwen, terwijl UAC zou instaan voor de vleugels en staart uit compo-
sietmateriaal.
Tijdens de Zhuhai airshow in 2016 wordt een definitief akkoord getekend en
krijgt het gezamenlijke project de naam CRAIG (Chino-Russian Commercial
Aircraft International Corporation Ltd). Ook wordt dan een mock-up van de ca-
bine van het vliegtuig getoond. Beide partijen gaan op zoek naar toeleveran-
ciers, waaronder Honeywell en United Technologies. Maar inmiddels wordt in
Rusland al aangekondigd dat een gemoderniseerde versie van de Il-96-400M
met nieuwe zuinige motoren een betere oplossing zou kunnen zijn. Een voor-
bode van een ‘splijtzwam’ in de samenwerking?
MOTOREN
In september 2017 krijgt het nieuwe vliegtuig de typeaanduiding CR929,
waarbij de letters CR verwijzen naar Chinees-Russisch. De eerste exemplaren
moeten uitgerust worden met westerse motoren, want de Russische United
Engine Corporation en het Chinese AECC werken op dat ogenblik nog aan
een nieuwe motor voor de CR929, die pas in 2022 getest kan worden.
CRAIG ontvangt voorstellen van het Chinese AECC, General Electric, Rolls-Roy-
ce en het Russische UEC. Leonardo-Finmeccanica stelt voor een joint venture
aan te gaan met COMAC en de Chinese Kangde-groep voor de bouw van het
landingsgestel en het centrale deel van de romp. In december 2018 heeft
COMAC de eerste delen van de romp uit composietmateriaal gebouwd. In juli
2020 maakt de Russische hoofdontwerper bekend dat het project vermoede-
lijk vertraging zal oplopen tot 2028-2029 wegens ‘problemen met de Chine-
se partners’.
Het paradepaardje van de Chinees-Russische samenwerking op luchtvaartgebied – de CRAIG CR929 – zal
langer op zich laten wachten dan werd gehoopt. Daardoor is het toestel waarschijnlijk technologisch ver-
ouderd tegen het ogenblik dat hij op de markt komt. De problemen zijn niet alleen het gevolg van het
huidige conflict rond Oekraïne, maar liggen geworteld in het oorspronkelijke project zelf.
CR929 IN DE PROBLEMEN
STATUS REPORT Door: Jozef Mols
26-27-28_cr929.indd 26 15-11-2022 10:23
