Pagina 18 van: Piloot en Vliegtuig Editie 12-2022

18 PILOOT EN VLIEGTUIG DECEMBER 2022

PILOT REPORT Door: Jakub Sliwinski – Foto’s: Filip Modrzejewski

Het meest in het oog springende element, op het eerste gezicht, zijn de
grotere passagiersramen. Hoewel opvallend, is dat niet het belangrijkste
verschil. Bij het openen van de motorkap zien we de nieuwste versie van
de Pratt & Whitney PT-6-motor. Een bekende krachtbron voor veel piloten,
de fabrikant bouwde er al meer dan 60.000 die gezamenlijk 400 miljoen
vlieguren hebben geklokt, waarvan zeven miljoen op de PC-12. Dit is de
reden waarom de PC-12 NGX de titel ‘het veiligste zakenvliegtuig’ heeft
gekregen en daarbij tweemotorige machines achter zich liet. Ingenieurs
hebben zoveel vertrouwen in deze nieuwe ‘E’-versie van de motor dat ze
de levensduur hebben verlengd tot vijfduizend uur.

SINGLE PILOT
Het grootste verschil voor de piloot is FADEC. Dit systeem integreert ECS
(Engine Control System), de propeller op constante snelheid en automa-
tisch vermogen. Hierdoor wordt de werklast van de piloot flink verminderd
en is de NGX gecertificeerd voor SPO (Single Pilot Operations). Een ander
interessant feit over de NGX is dat de brandstof wordt voorverwarmd door
motorolie voordat deze de motor bereikt, wat ijsvorming voorkomt. Door
deze verbetering is het niet meer nodig om speciale smeermiddelen aan
de brandstof toe te voegen.

Bij binnenkomst in de hoofdcabine ruiken we de geur van leer, voelen we
het zachte tapijt op de vloer en zorgen de indrukwekkende kleuren voor
een positieve eerste indruk. Vandaag gaan we vliegen in een configuratie
voor zes passagiers (+ een extra naast de piloot). Er zijn voor de NGX
meerdere configuraties beschikbaar, met als maximum tien passagiers +
piloot. Op het eerste gezicht lijkt alles veel op eerdere PC-12-versies, maar
dat is slechts een beperkte indruk. De stoelen zijn lager en het plafond is

hoger, wat ons meer ruimte geeft. Er zijn zoals gezegd grotere ramen (de-
zelfde als in het PC-24-straalvliegtuig) en alles is op Zwitsers niveau afge-
werkt. Ook de laaddeuren zijn groter. Door de combinatie van dit alles
scoort de NGX goed op nut én comfort.
Voorin zien we een volledig glazen cockpit met vier grote tien inch-scher-
men en een kleinere. Dit is het Pilatus ACE Avionics System. ACE staat
voor Advanced Cockpit Environment. Honeywell heeft dit systeem ontwor-
pen om het vliegen met de NGX door één persoon eenvoudiger te ma-
ken. Het lijkt sterk op wat Pilatus in de PC-24 biedt. Standaard zijn twee
tablethouders in de cockpit geïnstalleerd: een voor de piloot en een voor
de passagier.

ROTATIESNELHEID
We nemen plaats in de cockpit en starten de motor met een startknop.
Het FADEC-systeem zorgt ervoor dat de opstartparameters automatisch
worden aangepast op basis van de buitentemperatuur. Het zorgt ook zelf
voor de ontsteking en het op het juiste moment afgeven van de brand-
stof. De computer zou het proces stoppen als parameters of temperatu-
ren de limiet zouden overschrijden. Zodra de motor is gestart, program-
meren we de boordcomputer met het aantal passagiers en de
brandstofhoeveelheid. Als output krijgen we alle berekeningen, zoals de
rotatiesnelheid. Vandaag hebben we voor ons gewicht een rotatiesnelheid
van 81 kt.
De checklist bevat slechts enkele items en is eenvoudiger dan in veel zui-
geraangedreven toestellen. Taxiënd op het gras voelen we het verschil in
ophangingssysteem tussen dit toestel en andere vliegtuigen. Overigens is
ook het landingsgestel ten opzichte van oudere PC-12-modellen verbe-
terd. In de NGX is dit elektrisch, wat niet alleen lichter is, maar ook gemak-
kelijker te bedienen. In de vorige, hydraulische versie zou de piloot in ge-
val van nood tachtig handbewegingen moeten maken met een hendel
om het landingsgestel te openen. Met een elektrisch systeem bestaat dat
probleem niet.
Voor het opstijgen hoeven we geen motorcontrole uit te voeren, want alle
parameters worden gecontroleerd door FADEC. De enige tests die we
doen, zijn de stick shaker en stick pusher tests. De eerste waarschuwt ons
voor een stall door trillingen af te geven op de yoke, de laatste duwt de
yoke automatisch naar voren om een stall te voorkomen. Voor het opstij-
gen op deze korte grasstrook zetten we de flaps op 30. Door het vermo-
gen naar de TO (Take-Off) positie te verhogen, versnellen we in rap tem-
po. De 1.200 paardenkrachten worden gemakkelijk gevoeld.
Als we klimmen, trekken we het landingsgestel in en de luchtsnelheid blijft
toenemen. We kunnen de flaps al intrekken bij 100 kts, vanaf deze snel-
heid hebben we ze niet meer nodig. Na een kort rondje wordt onze na-
deringssnelheid ongeveer 85 kts. Dat betekent dat dit vliegtuig gemakke-
lijk in circuits op kleinere vliegvelden past, zonder problemen met kleiner

De NGX mag ook door één piloot worden gevlogen. Er kunnen tot wel tien passagiers mee aan boord.

Het maken van strakke bochten gaat de NGX goed af.

16-17-18-19_pilatuspc-12ngx.indd 18 15-11-2022 10:19