PILOOT EN VLIEGTUIG december 2020 63
kelijk in de positie van de derde motor. Terwijl deze bij de dc-10
rechttoe rechtaan in het kielvlak was geplaatst, was de derde motor bij
de Tristar achter in de romp geplaatst. de luchtinlaat bevond zich bo-
ven op de romp en voerde de lucht via een S-vormig kanaal naar de
motorinlaat. de buitenkant van de inlaat liep vloeiend over in het kiel-
vlak. de turbines no. 1 en 3 hingen in gestroomlijnde, vrijhangende
gondels onder de vleugelhelften. een instelbaar stabilo gaf het toestel
een meer gevoelige en positieve besturing in kritische vliegstanden. de
roeren werden door vier afzonderlijke en onafhankelijk van elkaar wer-
kende systemen bekrachtigd. Het landingsgestel bestond uit twee
draaistellen met elk vier wielen en een dubbel uitgevoerd neuswiel,
dat ongebruikelijk klein was. In het onderste deel van de romp was 93
m3 ruimte voor containers. daar bevonden zich ook de boordkeukens
met een lift naar de cabine. In standaarduitvoering bood de Tristar
plaats aan 256 passagiers in twee klassen. een hydraulische trap werd
meegevoerd in het achterste bagageruim. deze maakte het toestel on-
afhankelijk van de faciliteiten op luchthavens. Voor de aandrijving se-
lecteerde Lockheed de rolls-royce rb.211-22c met 19,050 kg stuw-
kracht op zeehoogte. deze motor was nog in ontwikkeling. met zijn
drie-assige omloopstraalturbine was hij zijn Amerikaanse concurrenten
technisch ver vooruit. rolls-royce bood Lockheed een gunstige prijs
aan en mede daarom werd de rb.211 de standaard turbine-uitrusting
voor de Tristar.
Nadat American Airlines voor de Tristar had gekozen, brandde er een fel-
le marketingstrijd los tussen Lockheed en douglas. Lockheed kwam met
orders voor 44 vliegtuigen voor TWA en 50 voor eastern als voorlopige
winnaar uit de strijd. Hoewel Lockheed zich verzekerd achtte van de be-
stelling van American voor de Tristar, gunde de maatschappij de
launching order aan de dc-10. dat was een klap in het gezicht van
Lockheed, maar ruim een maand later werden 144 toestellen besteld.
FinanCiële problemen
Op 16 november 1970 voltooide het prototype van de Tristar haar eer-
ste vlucht… bijna drie maanden na de eerste vlucht van de dc-10. In-
middels was rolls-royce in financiële moeilijkheden geraakt, waardoor
het Tristar-project op losse schroeven kwam te staan. de rb.211 liep,
met een serie van opeenvolgende technische problemen een dusdani-
ge vertraging op, dat rolls-royce de verdere ontwikkeling niet meer kon
financieren. Het bedrijf ging op 4 februari 1971 failliet. Het zure was, dat
op dat moment de problemen met de rb.211 voor het grootste deel
waren opgelost. dankzij dr. S.G. Hooker, hoofdconstructeur van de ‘Pe-
gasus’ turbine voor de Harrier, werd het miljoenenproject van de onder-
bijschrift
??
? ?
??
??
eastern bestelde 37 Tristars met een optie op dertien.
delta bestelde 36 Tristars met een optie op vijftien. Tristar JY-AGA van royal Jordanian. (Foto: Ad Jan Altevogt)
62-63-64-65_historietri-star.indd 63 16-11-20 14:28
