72 PILOOT EN VLIEGTUIG DECEMBER 2014
Spionagevluchten waren tijdens de Koude Oorlog schering en inslag.
Maar na de val van de Berlijnse Muur werden geen Russische pottenkij-
kers meer waargenomen, tot de TU-214R in 2012 boven Japan ver-
scheen. Wel had president Putin in 2007 reeds aangekondigd dat ‘Rus-
land zich het recht voorbehield om verkenningsvluchten uit te voeren
boven afgelegen gebieden’.
TU-214-200
In 2002 geeft het Russische ministerie voor Defensie opdracht tot de
ontwikkeling van een nieuw verkenningsvliegtuig, ter vervanging van de
verouderde IL-20. Eigenlijk gaat het niet om een zuivere vervanging,
want het nieuwe model dient – naast de taken van de IL-20 – ook een
aantal nieuwe opdrachten aan te kunnen.
Tupolev besluit om op basis van het TU-214-200-verkeersvliegtuig een
spionagevariant te bouwen. Daartoe worden twee onverkochte TU-214’s
van stal gehaald en omgebouwd. Radio Engineering Corporation Vega is
daarbij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de ingewikkelde ver-
kenningsapparatuur. Het contract tussen de Russische overheid en de
producenten voorziet in de levering van twee exemplaren ‘voor 2008’. In
werkelijkheid zal het echter tot 2012 duren alvorens een eerste exem-
plaar wordt overgedragen. Dit heeft inmiddels aanleiding gegeven tot
een aantal processen waarbij de Russische overheid schadevergoeding
eist van Tupolev en Vega.
De eerste TU-214R vliegt op 24 december 2009 voor het eerst vanaf
het CAPOII-vliegveld in Kazan. Daarna wordt het overgedragen aan het
Flight Research Institute in Zhukovsky. Na een hele reeks testen verhuist
de RA-64511 naar de luchtmachtbasis in Khabarovsk op 15 december
2012.
FracTion
De TU-214R is een complex elektronisch en optisch verkenningsvlieg-
tuig. Het kan dus niet vergeleken worden met AWACS-vliegtuigen en is
ook niet bedoeld om de Russische A-50 AWACS te vervangen. De an-
tennes van de TU-214R zijn verborgen in uitstekende ‘pods’ die naast
en onder de romp zijn gehangen. Vooraan onder de romp is een Fracti-
on elektraoptisch detectiesysteem aangebracht. Dit door TPK-Lincos ont-
wikkelde systeem maakt beelden van het onderliggende terrein en slaat
deze op in de boordcomputers. Het gaat daarbij om foto- en videobeel-
den in hoge resolutie, zowel binnen het zichtbare spectrum als in infra-
rood. Bovendien kunnen de door de Fraction opgeslagen bestanden in
real time worden opgevraagd door satellieten, andere vliegtuigen, sche-
pen of grondstations. De camera van de Fraction kan verticaal tot 15°
naar onder of naar boven gericht worden. Horizontaal heeft de camera
een zichthoek van 80°. De camera beschikt over een zoomlens van 373
mm tot 1.750 mm. Het systeem functioneert bij temperaturen van
-50°C tot +60°C en kan onafgebroken tot acht uur uur blijven functione-
Op 17 en 18 december 2012 onderscheppen F-15J- en F-2A-gevechtsvliegtuigen van de Japan Self
Defence Force een Russisch spionagevliegtuig boven de Japanse territoriale wateren. Dit was het
eerste ‘buitenlandse optreden’ van Ruslands nieuwste spionagevliegtuig, de TU-214R Scout.
OnTwikkelingen Door: Jozef Mols – Foto’s: United Aircraft Company
TU-214R: benedenmaaTs?
72-73_tu-214sr.indd 72 17-11-14 16:39
