Pagina 7 van: Piloot en Vliegtuig Editie 11-2020

Ik hou wel van zijwind. Zeker bij een stevige zijwind is het
echt een sport om je vliegtuig netjes aan de grond te krij-
gen. Hoe groter het toestel, hoe leuker het is. Voor mij was
de Boeing B777 het grootste, maar gelijk ook het makkelijk-
ste crosswindvliegtuig dat ik ooit gevlogen heb. Iedere
crosswindlanding in de ‘triple seven’ begint met een volko-
men gestabiliseerde nadering in landingsconfiguratie, zodat
je de laatste drie minuten van je vlucht alleen nog maar
kleine correcties hoeft te maken. Natuurlijk blijf je tegen de
zijwind opsturen tot het moment dat je begint met afvan-
gen. Dat ziet er vaak spectaculair uit, zeker als de zijwind
het onwaarschijnlijk stevige maximum van meer dan veertig
knopen aantikt. Je mikt de neus van het toestel niet meer
op het midden van de baan, maar een behoorlijk stuk daar-
naast. Het lijkt alsof je naast de baan terecht gaat komen,
maar ondertussen vliegt het vliegtuig als geheel wel precies
recht op de baan af. Pas tijdens het afvangen draai je de
neus met je voetenstuur in de richting van de landingsbaan,
terwijl je met je stuurwiel de vleugels horizontaal houdt.
Het mooiste is het natuurlijk als alle twaalf hoofdwielen tij-
dens deze manoeuvre precies tegelijk de grond raken.

In tegenstelling tot de grote vliegtuigen van tegenwoordig
zijn de kleintjes en dan vooral de staartwielkistjes veel ge-
voeliger voor zijwind. Als ik in mijn bejaarde Cessna 170 bij
de geplande bestemming ben aangekomen en ontdek dat
er meer dan tien knopen zijwind staat, dan is de kans be-
hoorlijk groot dat ik niet eens aan de nadering begin. Uit er-
varing wijs geworden in Piper Cubs, DC-2’s en mijn eigen
lieve roodwitte Cessna’tje weet ik dat de crosswindlimieten
snel bereikt zijn als je derde wieltje aan de achterkant zit. Ik
heb veel geoefend met verschillende technieken, maar de
uitkomst van een crosswindlanding in dit soort vliegtuigen
blijft een grote uitdaging. Een ongelukje ligt altijd op de loer,
zeker als je er tijdens de landing niet iedere nanoseconde
bovenop zit. Het enige dat telt is dat het vliegtuig ook na de

landing rechtdoor gaat. Iedere poging van wind of vliegtuig
om van de rechte lijn af te wijken moet direct geneutrali-
seerd worden met voetenstuur en richtingsroer. Anders is
de kans erg groot dat je meedoet in de statistieken van het
meest voorkomende ongeluk voor staartwielvliegtuigen, de
groundloop. Het vliegtuig draait dan onbestuurbaar met
haar neus in de wind, waarbij vleugels de grond raken en
het toestel over de kop kan slaan. Echt, ik hou best wel van
zijwind.

Toch was er een tijd dat crosswind niet bestond. In de be-
ginjaren van de luchtvaart werd er gevlogen vanaf grote
weilanden waar iedere ochtend eerst werd gekeken uit wel-
ke hoek de wind waaide. Pas daarna werd de start- en lan-
dingsrichting bepaald. Zo kon ieder vliegtuig altijd recht te-
gen de wind opstijgen en dat is natuurlijk sowieso de beste
optie. De vliegtuigen uit die tijd hadden bovendien nog
geen tweehonderd meter nodig om te landen of op te stij-
gen en die ruimte was op het weiland altijd wel aanwezig.
Ze waren bovendien goed te herkennen aan een krakke-
mikkig uiterlijk en een heel klein richtingsroertje, er was
toch geen crosswind. De jaren twintig van de vorige eeuw
brachten verandering. Vliegtuigen werden groter en zwaar-
der. De startbanen moesten langer worden en het vaak
zompige gras werd langzaam vervangen door beton en as-
falt. De banen kregen een vaste richting en de crosswind
was geboren.

Nu weten we niet beter dan dat er bij start en landing ei-
genlijk altijd wel sprake is van zijwind. Het is een belangrijk
onderdeel van iedere vliegopleiding en we zijn eraan ge-
wend. Of zien we in de toekomst de crosswind weer ver-
dwijnen? Een van de futuristische ontwerpen voor een
vliegveld in zee heeft namelijk drijvende startbanen, die
met alle winden mee kunnen waaien en draaien. Dan heb-
ben we gelukkig weer altijd de wind van voren.

lining up Door: Jan Cocheret

De winD van voren

Jan Cocheret

is duizendp(il)oot

jancocheret@hotmail.com

echt, ik

hou best

wel van

zijwind

PILOOT EN VLIEGTUIG NOVEmBEr 2020 7

07_ligningup.indd 7 20-10-20 09:13