Pagina 62 van: Piloot en Vliegtuig Editie 11-2020

62 PILOOT EN VLIEGTUIG november 2020

Halverwege de jaren tachtig dacht men bij british Aerospace (bAe) nog
steeds dat voor de nabije toekomst de turboprop het aangewezen mo-
tortype was voor verkeersvliegtuigen in het onderste segment van de
markt. Tegen de tijd dat het toestel op de markt kwam, werd dat seg-
ment reeds bediend door de De Havilland Dash 8, ATr 42 en ATr 72.

Verlengde bae (aVro) 748
De ontwikkeling van de Fokker 50 en de 42-zits Frans-Italiaanse ATr 42
zette bAe ertoe aan om een verlengde variant van de bAe (Avro) 748
voor 60 à 70 passagiers te ontwikkelen. overleg met gebruikers van de
748 en anderen was bemoedigend. Het aantal in aanmerking komende
motortypes werd teruggebracht tot de turboprops van P&W (Pratt &
Whitney) Canada, Ge (General electric) en rr (rolls-royce).
op de Farnborough-show van 1982 werd een mock-up tentoongesteld
van de cabine-indeling en de cockpit van het nieuwe toestel, dat nu de
naam ATP kreeg, een afkorting van Advanced Turboprop. Het vliegtuig
kreeg een ruimere en verlengde romp en het kielvlak kreeg een pijl-
stand. voor de twee motoren was de keus gevallen op de P&W Canada
PW124.
De bAe Dynamics Group ontwikkelde samen met Hamilton Standard
een zesbladige propeller voor de ATP. Deze combinatie werd uitgebreid
getest in de neus van een vicker viscount. om het geluidsniveau in de
cabine te verlagen ten opzichte van de 748 en in verband met de grote-
re propellers, werden de motoren op een wat grotere afstand van de
romp geplaatst. Daarvoor werd het vleugelmiddenstuk verlengd. met na-
me british midland toonde tijdens de Farnborough-show een meer dan

oppervlakkige belangstelling. Doordat de britse overheid besloot om een
belangrijk bedrag in de ontwikkeling van de Airbus A320 te steken
(waaraan bAe deelnam), maakte dit gebaar het voor bAe mogelijk om
de nodige fondsen voor de ATP vrij te maken.
op 1 maart 1984 werd met de ontwikkeling begonnen. nieuwe syste-
men werden ingevoerd, waaronder een tweemanscockpit. De construc-
tie werd onder de loep genomen, waardoor het mogelijk werd om het
startgewicht ten opzichte van de 748 aanmerkelijk te verhogen, terwijl
het gewicht nauwelijks toenam. Aan het omlaagbrengen van het geluids-
niveau werd veel aandacht besteed. De al genoemde grotere afstand
van de propellers ten opzichte van de cabine, de langzamer draaiende
zesbladige propellers en een aangepaste ophanging van de motoren
droegen hiertoe aanzienlijk bij. Geluiddempend materiaal onder de cabi-
nevloer bracht het geluidsniveau in de cabine nog verder omlaag.

stagnerende Verkoop
op 6 augustus 1986 voltooide het prototype van de ATP, geheel vol-
gens plan, zijn eerste vlucht. Kort daarna, op 1 september, werd de ATP
voor het eerst aan het publiek gepresenteerd, maar de klanten stonden
nog niet meteen in de rij. Het West-Indische LIAT (Leeward Islands Air
Transport) bestelde twee ATP’s en nam een optie op nog eens twee.
british midland bestelde er drie met een optie op twee. Later cancelde
LIAT zelfs haar order, zodat er maar één launching customer overbleef.
De tweede ATP kreeg haar luchtdoop op 20 februari 1987. Het eerste
prototype werd in het noorden van Finland aan extreme weersomstan-
digheden blootgesteld, terwijl het tweede in de kleuren van british mid-

Hoewel de British Aerospace AtP een prima vliegtuig was, werden er door een verkeerde timing slechts

65 verkocht. in een poging de verkopen op te krikken, werden verschillende varianten bedacht, maar de

fabrikant viste uiteindelijk achter het net…

britisH aerospaCe adVanCed turboprop

Historie Door: Thijs Postma – Foto’s: collectie Postma

62-63-64-65_baeatp.indd 62 20-10-20 11:11