Pagina 57 van: Piloot en Vliegtuig Editie 11-2020
PILOOT EN VLIEGTUIG november 2020 57
De lucht in een straalvliegtuig staat bekend als bleed air. vlieg
tuigen maken gebruik van een systeem dat lucht uit de com
pressor van de motor haalt. De ventilatorbladen van de motor
draaien constant en met hoge snelheid rond de centrale as
van de motor. Dit vereist dat smeerolie wordt gebruikt en een
van de meest gebruikte ingrediënten in deze olie is tricre
sylfosfaat (TCP), een organofosfaat dat ook een krachtig neu
rotoxine is. In principe zijn afdichtingen ontworpen om te voor
komen dat de olie van de motor lekt en zich vermengt met de
ontluchtingslucht, maar deze afdichtingen kunnen na verloop
van tijd verslechteren of gewoon falen. In dat geval bestaat er
een kans dat de olie verbrandt, zich vermengt met de ontluch
tingslucht en het vliegtuig binnenkomt. De TCP dringt dan de
longen van passagiers en bemanning binnen. er zijn helaas
geen sensoren om de cockpitbemanning te vertellen wanneer
dit gebeurt, noch zullen de zeer efficiënte deeltjesluchtfilters
enig effect hebben, aangezien dit een gas is. Passagiers en be
manning kunnen soms een brandlucht ruiken. In een extreem
geval kan rook de cabine vullen.
Klachten
Passagiers en bemanningsleden kunnen klachten krijgen als
gevolg van blootstelling aan deze verontreinigde lucht.
Symptomen zijn onder meer vermoeidheid, wazig zien,
misselijkheid, ademhalingsmoeilijkheden, hoofdpijn, geheu
genverlies en neurologische verschijnselen. Dit klinisch
beeld staat bekend als aerotoxisch syndroom. Het lijkt er
echter op dat ons lichaam niet bij iedereen op dezelfde
manier reageert. De effecten worden beïnvloed door een
enzym in de lever. bij mensen met een specifiek genotype
en daardoor een minder actief enzym kan chronische
blootstelling aan TCP meer schade veroorzaken. net zoals
het individuele vermogen om alcohol te ontgiften en te
metaboliseren varieert, kan dit ook gelden voor TCP.
Reacties luchtvaaRtmaatschappijen
De luchtvaartmaatschappijen hebben uiteraard gereageerd
door gemelde incidenten van het aerotoxisch syndroom
weg te vagen met verklaringen dat ze alle voorzorgsmaat
regelen nemen om de gezondheid en veiligheid van
hun passagiers en bemanning te waarborgen en dat ze
handelen in overeenstemming met de regelgevende autori
teiten. bovendien zijn organofosfaten ook in andere omge
vingen aanwezig. Ze zijn te vinden in kantoren, huizen en in
auto’s.
een rapport opgesteld in opdracht van het britse ministerie
van Transport en uitgevoerd door Cranfield University testte
de luchtkwaliteit in honderd vluchten in vijf verschillende
vliegtuigtypes. De belangrijkste bevinding van de studie
concludeerde dat er geen bewijs was voor verontreinigende
stoffen in de vliegtuigcabine, inclusief TCP, op niveaus
die de gezondheids en veiligheidsnormen overschrijden.
De waargenomen niveaus waren vergelijkbaar met de
niveaus die doorgaans worden ervaren in huiselijke omge
vingen. Hoe geruststellend het ook klinkt, neemt dit niet
weg dat vliegtuigbemanningen een hogere incidentie van
het aerotoxisch syndroom melden dan de algemene bevol
king.
Boeing DReamlineR
een uitzondering op de universele toepassing van het
bleed air systeem in straalvliegtuigen is de boeing 787
Dreamliner. De inlaten die lucht naar de cabine leiden, be
vinden zich ver van de motoren, zonder de mogelijkheid
dat die lucht wordt verontreinigd door verbrande olie uit de
motoren van het vliegtuig. volgens boeing biedt dit systeem
een verbeterd brandstofverbruik en lagere onderhoudskos
ten. maar is dit niet een bewijs dat het traditioneel systeem
toch voor problemen kan zorgen?
bijschrift
aeRotoxisch synDRoom
Medisch Door: michele Di maio, arts
??
? ?
??
??
is het
grootste
gevaar in
een vliegtuig
de lucht
die u
inademt?
57_medisch.indd 57 20-10-20 10:55