Pagina 72 van: Piloot en Vliegtuig Editie 11-2016
72 PILOOT EN VLIEGTUIG november 2016
Historie Door: Thijs Postma – Foto’s: collectie Postma
dieptebommen, mijnen of een afwerpbare brandstoftank met een capa-
citeit van 1.042 liter. Het vliegbereik kon met extra tanks worden ver-
groot tot 4.320 km voor verkenningsvluchten. Het intrekbare landingsge-
stel en de naar achteren opvouwbare vleugeldelen werden hydraulisch
bediend door de piloot.
Geselecteerd
De geringere afmetingen van de XTbF-1 met opgevouwen vleugel was
een van de doorslaggevende factoren om de Grumman te verkiezen bo-
ven de XTbU-1 van vought. Het eerste prototype van de XTbF-1 ging
verloren door een brand in het bommenruim, maar door dag en nacht
werken kon het tweede prototype zijn eerste vlucht maken op 15 de-
cember 1941, kort na de Japanse aanval op Pearl Harbor. In verband
hiermee kreeg het toestel de naam Avenger (Wreker). op 23 december
1941 accepteerde de US navy officieel de XTbF-1 en wijzigde het con-
tract voor 286 vliegtuigen naar een contract met een open einde. Tij-
dens het eerste jaar van de productie werd een air-to-surface radar geïn-
stalleerd onder de vleugel. Deze uitrusting werd standaard bij alle
Avengers.
een zwak punt in de bewapening van de Avenger was de Torpedo. De
mk 13 standaard luchttorpedo van de US navy was langzaam en onbe-
trouwbaar waardoor snelle schepen gemakkelijk een torpedo-aanval
konden ontwijken, tot grote frustratie van de piloten die hun leven ris-
op dit schilderij van Thijs Postma zijn alle drie de versies van de Avenger te zien
die bij de mLD hebben gevlogen. (Collectie: Peter Jongbloed)
een groep Tbm-3W2 ‘hunters’ en Tbm-3S2 ‘killers’ van de mLD.
keerden. Terwijl met man en macht werd gewerkt aan verbetering van
de torpedo’s, werd de Avenger vooral gebruikt als bommenwerper. De
eerste productie-TbF-1 werd aan de US navy geleverd op 30 januari
1942, in februari gevolgd door vijf TbF-1’s. met deze zes toestellen werd
het eerste navy Avenger Squadron gevormd op naval Air Station nor-
folk, virginia. een detachement van vT-8 (Torpedo Squadron 8) van het
vliegdekschip USS Hornet werd gestationneerd op norfolk om de Aven-
gers over te nemen en om met de training te beginnen. In februari ver-
trok de Hornet van norfolk naar de Stille oceaan met de rest van het
squadron en vijftien Douglas TbD-1 Devastators. Het Avenger-detache-
ment moest de training afmaken en zo snel mogelijk de Hornet volgen.
traGisch beGin
op 8 mei scheepte te San Diego vT-8 met de Avengers in op het vlieg-
tuigtransportschip USS Kitty Hawk en arriveerde op 9 mei te Pearl Har-
bor. De Hornet was de dag ervoor al vertrokken naar midway. Kort na
aankomst werd vrijwilligers gevraagd om met zes Avengers midway te
versterken. Iedereen meldde zich. er werden zes bemanningen gekozen
voor de acht uur durende vlucht naar midway op 1 juni. op 4 juni werd
een Japanse invasievloot met een koers naar midway ontdekt door een
Catalina. De zes Avengers werden erop afgestuurd, maar ze werden on-
derschept door mitsubishi Zero vliegdekjagers. Slechts één aangescho-
ten Avenger wist het strand van midway te bereiken. De rest werd
slachtoffer van de Zero’s.
Tussen de slag om midway en het begin van de strijd om Guadalcanal
werden alle torpedo-squadrons aan boord van vliegdekschepen uitge-
rust met Avengers. Dit betekende het einde voor de Douglas Devasta-
tors. vanaf de strijd om Guadalcanal hebben de Avengers een belangrijk
aandeel gehad in de Task Force-operaties tegen de Japanse vloot. De
US marines gebruikten de Avenger als aanvalsvliegtuig bij hun landings-
operaties in de Pacific.
ook op andere oorlogstonelen was de Avenger succesvol. Tijdens Ame-
rikaanse carrier-operaties op de Atlantische oceaan werden tussen mei
1943 en februari 1944 28 Duitse onderzeeboten slachtoffer van Aven-
ger-acties. De britse royal navy ontving onder de voorwaarden van de
Leen- en Pachtwet 958 Avengers. Ze werden verdeeld over vijftien
Squadrons van de FAA (Fleet Air Arm) en kregen de naam Tarpon. Ze
opereerden voornamelijk vanaf escort Carriers (onder andere voor het
escorteren van russische konvooien) of van kustbases. De Tarpons
speelden een belangrijke rol tijdens de operatie ‘Channel Stop’ om Het
Kanaal vrij te houden van vijandelijke scheepvaart in de voorbereidingen
voor D-Day. Als onderdeel van de Carrier Force in de britse Pacific-vloot
voerden de Tarpons een paar spectaculaire aanvallen uit op olieraffina-
derijen op het door de Japanners bezette Sumatra.
General motors
Toen op 8 december 1941 de verenigde Staten de oorlog verklaarden
aan Japan, stopte General motors (Gm) met de productie van auto’s,
waardoor vijf autofabrieken vrijkwamen voor de productie van vlieg-
tuigonderdelen. Grumman, die zestig Avengers per maand bouwde en
de F4F Wildcat-jager produceerde, bereidde zich voor om de nieuwste
generatie marinejager, de F6F Hellcat, in productie te nemen. De US na-
vy besliste dat productie van de Hellcat topprioriteit moest hebben en
organiseerde een bijeenkomst met Grumman en Gm. De directie van
Gm dacht dat het om de productie van onderdelen ging, maar was ver-
rast toen zij hoorde dat Gm geacht werd om een volledige vliegtuigfa-
briek te worden. Halverwege 1942 waren alle vijf Gm-fabrieken gereor-
ganiseerd en gereed voor de bouw van de Avenger en de Wildcat. Tot
december 1943 ging ook Grumman door met de bouw van Avengers.
De TbF-1’s die bij Gm werden gebouwd, kregen de aanduiding Tbm-1.
De F4F-4 Wildcat werd de Fm-1. Toen de productie van de Avenger bij
70-71-72-73_grummanavenger.indd 72 17-10-16 16:48