Pagina 35 van: Piloot en Vliegtuig Editie 11-2016

PILOOT EN VLIEGTUIG november 2016 35

kelijk enthousiasme en heeft zelf al enkele vluchten in de mustang en in
een tweezits Spitfire achter de rug. De walkaround check is niet alleen
noodzakelijk, maar verhoogt op een aangename manier de spanning;
het is bijna zover. er wordt vooral gelet op eventuele lekkages van
brandstof, koelvloeistof en olie. Lieven tikt met een pen op de motoruit-
laten; eventuele scheurtjes verraden zich door een dof geluid. opvallend
is het extra hoge kielvlak dat dient om deze tweezitter iets meer rich-
tingstabiliteit te geven. na het instappen moeten eerst de riemen van de
parachute worden vastgemaakt en daarna de stoelriemen. De parachute
wordt dus niet al vóór het instappen aangegespt. De achterste cockpit is
vrij krap, ondanks de extra grote cockpitkap. maar dat is bij een korte
vlucht niet onprettig; het geeft het gevoel één te zijn met het vliegtuig.
Lieven legt me uit hoe ik het vliegtuig per parachute moet verlaten in
geval van bijvoorbeeld brand. In de richting van de vleugeltip springen,
niet schuin naar achteren, want dan raak ik waarschijnlijk het stabilo.

cleared for take-off
De veiligste wijze om met de mustang op te stijgen is om half vermogen
te geven en de knuppel vol naar achteren te houden zodat het staart-
wiel tegen de baan wordt gedrukt. Het staartwiel is dan bestuurbaar. er
kan dus met het voetenstuur worden bijgestuurd. er werken drie krach-
ten die de mustang uit de koers willen brengen. Ten eerste de reactie-
kracht op de naar rechts draaiende propeller, de ‘torque’, die het linker-
hoofdwiel krachtig tegen de baan drukt en het daarmee iets afremt.
Daarnaast is er het gyroscopisch effect van de zware, snel draaiende
propeller. Zodra de knuppel bij een snelheid van zo’n vijftig knopen naar
voren wordt bewogen en het staartwiel omhoog komt, duwt het gyro-
scopisch effect de neus naar links. bovendien veranderen de invalshoe-
ken van de omhoog en omlaag draaiende propellerbladen niet in dezelf-
de richting, hetgeen de neus eveneens naar links doet bewegen. Dit
wordt de P-factor genoemd. Het is dus zaak om tijdig rechts voetenstuur
te geven om de mustang op koers te houden. maar de gyroscopische
en P-krachten zijn tijdelijk; zodra de stand van de romp niet meer veran-
dert, verdwijnen ze en kan Lieven vol vermogen geven. Het valt op dat
Lieven het voetenstuur slechts zeer beperkt beweegt. volgens hem is
het opstijgen met de mustang niet zo moeilijk als de mythische verhalen
aan de vliegclubbar wel eens doen vermoeden. Alles draait rond goede
timing: staartwiel omhoog brengen, power verhogen en op het juiste
moment het voetenstuur gebruiken.

het ware vliegen
en dan mag ik de besturing overnemen. niet alleen is het een bijzonde-
re ervaring om de stuurknuppel van een klassiek gevechtsvliegtuig in
handen te hebben, maar de mustang vliegt buitengewoon prettig. Ik heb
beperkte ervaring in verschillende typen vliegtuigen, dus een definitief
oordeel kan ik niet geven, maar ik vind de mustang gemakkelijker te vlie-
gen dan het Harvard-opleidingsvliegtuig (zie Piloot en vliegtuig oktober
2012). De mustang lijkt sneller en nauwkeuriger te reageren op stuur-
commando’s. Het trimmen van het richtingroer vergt enige oefening –
Lieven leerde mij vóór de vlucht de draaiknop van de trim blindelings te
vinden – maar eenmaal goed getrimd is de coördinatie tussen rol- en
richtingroeren opvallend gemakkelijk. Ze voelen heel soepel aan zonder
overgevoelig te zijn. ook stopt een niet al te snelle rol meteen als de
knuppel wordt gecentreerd. Wel moet worden gezegd dat onze snelheid
vrij laag blijft en we nooit meer dan 2 tot 3 G bereiken in bochten. over-
gevoeligheid van de stuurorganen bijvoorbeeld, die zou kunnen optre-
den bij hoge snelheden, is niet aan de orde. Het lukt me jammer ge-
noeg niet om netjes hoogte te houden. Wellicht speelt mee dat ik
achterin zit, zodat het zicht naar voren beperkt is. De stuurknuppel is zo
gevoelig dat elke beweging, bewust of onbewust, leidt tot hoogteveran-

Scat vII in haar element. (Foto: Christophe Haentjens)

Scat vII heeft moderne instrumenten. (Foto: Christophe Haentjens)

34-35-36_oppadmetmustang.indd 35 17-10-16 14:47