Pagina 7 van: Piloot en Vliegtuig Editie 10-2021
Je hebt je leren jack aan, een RayBan op je neus en een
vliegtas in je hand. Je loopt over het vliegveld met stevige
pas. Niet te langzaam, maar zeker niet te snel. Iedereen
kijkt je na, dáár loopt een piloot! Je kijkt eens op je horloge,
dat grote glimmende vliegersklokkie met heel veel knopjes.
Een kwartier geleden parkeerde je je vliegtuig en nu ben je
op weg naar huis. De vlucht ging goed. Natuurlijk ging het
goed, want je bent piloot en piloten maken geen fouten.
Talent, training en ervaring hebben ervoor gezorgd dat we
alles weten en iedere vlucht weer een foutloze topprestatie
leveren.
Het is wonderlijk om te realiseren dat heel veel zaken die
met vliegen te maken hebben al in een ver verleden tot
een bepaald beeld hebben geleid. Een beeld dat in de
loop der jaren volkomen is vastgeroest. Vliegen is gevaarlijk,
vliegtuigmaaltijden zijn vies, luchtvaart is de grootste vervui-
ler en piloten zijn supermensen. Zomaar even vier bewerin-
gen die iedereen kent, die continu worden nageblaat en al
jaren aantoonbaar niet waar zijn. Tsja, probeer vastgeroeste
beeldvorming maar eens te veranderen. Het is er vanaf het
prille begin van de luchtvaart bij ons ingebeiteld. Natuurlijk
is er ook tegengas gegeven. Met aantoonbaar juiste feiten
en argumenten roepen we al jaren dat luchtvaart de meest
veilige vorm van vervoer is. Dat vliegtuigen steeds schoner
worden en als je nog maaltijden in vliegtuigen geserveerd
krijgt, dat die vaak gewoon lekker zijn. Zelfs de vegetarische
hapjes.
En dan die piloten! Wetenschappers ontdekten al een halve
eeuw geleden dat de mens de zwakste schakel in alle pro-
cessen is, dus ook van de processen in een vliegtuig. Ieder
mens maakt fouten, vergeet af en toe iets of ziet het ge-
woon verkeerd. Dus ook snorremans met zijn klokkie, zon-
nebril en leren jack. Sinds de jaren tachtig van de vorige
eeuw wordt er met die gedachte in het achterhoofd ge-
werkt aan manieren om onze menselijke tekortkomingen
aan te pakken. Dat gaat tot op zekere hoogte best goed.
Crew Resource Management trainingen leveren een be-
langrijke bijdrage aan de gedragsontwikkeling van vliegtuig-
bemanningen, net als de invoering van ‘Just Culture’ en
‘Safety Management Systems’ bij luchtvaartmaatschappijen,
verkeersleidingorganisaties en zelfs bij vliegclubs. Allemaal
manieren om de vliegveiligheid te verhogen door te leren
van het verleden.
Tijdens de training in het klaslokaal of in de simulators gaat
dat inmiddels prima. We leren een hoop en krijgen allerlei
tips om beter te functioneren. We hebben bijvoorbeeld ge-
leerd dat het nemen van beslissingen een proces is, waarbij
je eerst vaststelt dat er een beslissing genomen moet wor-
den. Dan probeer je zoveel mogelijk feiten en observaties
te verzamelen om de actuele situatie goed in kaart te bren-
gen. Je stelt vast hoeveel tijd je hebt, want in de lucht kan
dat nog wel eens een behoorlijk beperkende factor zijn. Uit-
eindelijk neem je de beslissing en voer je die uit. Maar om-
dat we geleerd hebben dat we niet altijd meteen de juiste
beslissing nemen, ga je, als er tijd genoeg is, nog een keer
langs al deze stappen.
In theorie en tijdens de training werkt dit allemaal goed,
maar in de praktijk van alle dag, valt er nog wel wat te ver-
beteren. Een van de simpelste en meest effectieve manie-
ren om dat te doen is het vragen om feedback. Geef jezelf
en degenen die met jou in het vliegtuig zitten na iedere
landing de kans om nog even terug te kijken naar wat er tij-
dens de vlucht is gebeurd. Stap niet meteen uit om met je
tas, jack en je zonnebril naar je landingsbiertje te lopen,
maar vraag bijvoorbeeld voordat je uitstapt nog even:
“Vrienden, wat hadden we kunnen doen om deze fantasti-
sche vlucht nog beter te maken?” Je zult versteld staan van
de feedback die je krijgt. Anderen zullen soms verrast zijn
door de observaties die jij met hen deelt. Probeer het en je
zult zien dat je leert van je eigen acties, waardoor je in de
toekomst wijzer en waarschijnlijk ook veiliger door de lucht
vliegt.
lining up Door: Jan Cocheret
Feedback
Jan Cocheret
is duizendp(il)oot
jancocheret@hotmail.com
Leren van je
eigen acties
PILOOT EN VLIEGTUIG okToBER 2021 7
07_ligningup.indd 7 13-09-21 16:53
