Pagina 18 van: Piloot en Vliegtuig Editie 10-2020
18 PILOOT EN VLIEGTUIG oktober 2020
ONtWikkeliNgeN Door: ruud Vos – Foto’s: fabrikanten
1968 gebouwde Cessna 206 twee uur lang bestuurd wordt door robo-
pilot. Voordat ‘robopilot’ op een echt vliegtuig werd losgelaten, werden
alle functionaliteiten getest in een full motion redbird FMX-simulator.
De feitelijke testvlucht vond plaats op Dugway Proving Ground en was on-
derdeel van het zogenoemde robotic Pilot Unmanned Conversion Pro-
gramme. binnen dit programma wordt door het AFrL onderzocht of een
mechanische robot net als een mens in staat is zelfstandig een vliegtuig te
besturen gedurende alle fases van een vlucht. De bij AFrL ontwikkelde
robopilot kan alle bedienings- en besturingsorganen in een vliegtuig op
eenzelfde manier bedienen als een mens, waarbij in de robot ingebouw-
de sensoren in staat zijn de koers en de richting van het vliegtuig te bepa-
len. robopilot zou op termijn onbemande missies kunnen vliegen in niet
voor dit doel aangepaste vliegtuigen. Volgens het AFrL zou dit een goed-
koop alternatief kunnen zijn omdat het betreffende vliegtuig niet hoeft
worden omgebouwd en na terugkeer van een missie gewoon weer ge-
schikt gemaakt kan worden voor menselijke besturing.
europa
ook binnen europa wordt volop gewerkt aan de ontwikkeling van (semi)
autonoom vliegen. Zo werd eind juni 2020 door het Spaanse technolo-
giebedrijf Indra een eerste serie testvluchten gemaakt waarbij de option-
ally Piloted Vehicle (oPV) targus vanaf de grond bestuurd werd in het
luchtruim boven Galicië.
Daarbij werd een speciaal communicatieprotocol afgesproken met de
verkeersleiding van Santiago de Compostela Airport. tevens werd gevlo-
gen onder de door de european Aviation Safety Agency (eASA) vastge-
stelde Flight Conditions voor oPV. tijdens de testvluchten werd de take-
off door een piloot gedaan, waarna technici van Indra en Gaerum de
besturing overnamen om de werking van de sensoren en besturingssys-
temen te testen. Deze targus is een bij Indra ontwikkelde onbemande
variant van de tweemotorige tecnam P2006 MrI. Dat toestel heeft een
spanwijdte van 11 m, een MtoW van 1.250 kg waarbij het tot twaalf
uur onafgebroken kan patrouilleren op 180 nm (334 km) van de kust.
Niet echt europees, maar wel met een Sloveens tintje, waren de Pipi-
strels die door het Amerikaanse bedrijf UAVoS werden omgebouwd tot
een onbemande variant. UAVoS nam de proef op de som met een trio
Pipistrels van het type Sinus die gelijktijdig de lucht werden ingestuurd
en gevolgd werden vanaf de grond. De Sinussen hebben met een nutti-
ge lading van 200 kg een ‘endurance’ van vijf uur bij een kruissnelheid
van 75 mph (120 km/h). Wordt 40 kg lading meegenomen, dan kan
twintig uur onafgebroken worden gevlogen. De start, vlucht en landing
van de toestellen verliepen volledig autonoom.
Militair
Door het Amerikaanse U.S. Special operations Command (SoCoM)
werd dit jaar een onbekend aantal Surveyor-observatieplatforms besteld.
De met geavanceerde sensoren uitgeruste vliegtuigen zijn van het type
HALe (High Altitude, Long endurance) en afgeleid van de Virus SW121.
Deze kunnen full-motion video’s maken en signalen onderscheppen op
vlieghoogtes tot 30.000 ft (9.144 m) bij een maximale vliegduur tot
dertig uur. Pipistrel biedt zelfs zes door hen ontwikkelde observatieplat-
formvarianten aan. Deze kunnen bemand of onbemand worden ge-
bruikt en worden al door meerdere afnemers ingezet.
Daarnaast is in militair opzicht in Italië inmiddels de nodige ervaring op-
gedaan met de van de Piaggio P.180 turboprop afgeleide P.1HH Ham-
merHead. De proeven worden gedaan om na te gaan wat de rol van de
Athena-Fidus-satelliet kan zijn wanneer de Hammerhead als Medium Al-
titude Long endurance (MALe) systeemvliegtuig wordt ingezet. Dankzij
de satellietverbinding krijgen operators op de grond die de Hammer-
Head besturen de nodige vluchtinformatie. Daarnaast kunnen de senso-
ren aan boord van het vliegtuig observatie-informatie doorsturen. Piaggio
hervatte in juli 2017 de testvluchten met dit onbemande toestel nadat
het eerste prototype op 31 mei 2016 verongelukte.
toekoMst
Dat de luchtvaart nog verder geautomatiseerd wordt, staat buiten kijf. of
de hierboven geschetste ontwikkelingen zullen leiden tot minder men-
sen in de cockpit, valt niet te voorspellen. Wat wel voorspelbaar is, zijn
de gevolgen van de razendsnelle opkomst van de zogenoemde electric
Vertical take-off and Landing (eVtoL) luchtvaartuigen. Denk hier bij-
voorbeeld aan de inmiddels in serie geproduceerde Chinese eHang
216, de Duitse Volocopter Volocity of de zeer recent aangekondigde Pi-
pistrel Nuuva 300. Die zijn weliswaar stuk voor stuk voorbereid op een
uitermate zelfstandig luchtvaartleven, maar zullen toch door mensen op
de grond worden gemonitord, zodat het niet uit te sluiten valt dat de
Nederlandse reaper-bestuurders over niet al te lange tijd gezelschap
gaan krijgen van grote aantallen ‘beeldschermpiloten’.
Piloten mogen ‘optioneel’ besturen. (Foto’s: reliable robotics)
De optionally Piloted Vehicle (oPV) targus (Foto: Indra) De door UAVoS aangepaste Pipistrel Sinus. (Foto: UAVoS)
16-17-18-19_pilotenoverbodig.indd 18 15-09-20 09:18