Pagina 62 van: Piloot en Vliegtuig Editie 1-2021

62 PILOOT EN VLIEGTUIG januari 2021

in Duitsland, dat volgens generaal Eisenhower tien jaar voorliep op de
geallieerden waar het experimenten betrof, werd de Bachem natter ont-
wikkeld. Dit was een eenvoudig, houten vliegtuig met raketaandrijving,
dat gedeeltelijk vervangbaar was. De neuskegel bevatte 24 raketten. na-
dat deze waren gelanceerd, verliet de piloot het vliegtuig. De motor
keerde ook per parachute terug om opnieuw te worden gebruikt. De
natters zouden vanuit de bossen van eenvoudige torens worden gelan-
ceerd. Zo werd het gebruik van kwetsbare vliegvelden vermeden. Op 22
december 1944 werd de eerste lancering met een piloot uitgevoerd.
Vrijwilliger Oberleutnant Lothar Siebert liet hierbij het leven toen tijdens
de lancering het cockpitdak eraf vloog en het toestel de grond in dook.
De veertig preproductietoestellen zijn nooit gebruikt. Een ander Duits
project was de Focke Wulf Triebflügel. Dit toestel moest worden gestart
met een raketmotor in de staart. als er voldoende snelheid was bereikt
voor de ram-jets aan de uiteinden van de rotorbladen, namen deze het
over. De Triebflügel bevond zich aan het eind van de oorlog nog in het
projectstadium.

AmerikA
Met de ontwikkeling van krachtige straalturbines in de jaren vijftig, leek
de mogelijkheid van nieuwe projecten grenzeloos. Een van die projecten
was een vliegtuig dat verticaal kon starten en landen. in december 1947
werd door de u.S. navy en de u.S. airforce het gezamenlijke project

‘Hummingbird’ gesponsord. Dit project moest de mogelijkheden van
zo’n loodrechtstarter demonstreren. De ervaringen uit de Tweede We-
reldoorlog, toen vliegvelden erg kwetsbaar bleken te zijn en schepen bij-
na weerloos waren tegen de japanse Kamikaze-aanvallen, waren een
extra stimulans om een toestel te ontwikkelen dat onafhankelijk was van
vliegvelden.
in 1948 lanceerde de u.S. navy een Vertical Take Off and Landing
(VTOL) studie op basis van de informatie van project ‘Hummingbird’ en
de Duitse experimenten. Het toestel moest kunnen starten vanaf het
achterdek van een oorlogsschip of van andere scheepstypes. Een onder-
komen in de vorm van een soort ‘Tipi’ moest het vliegtuig beschermen.
Zodra er een radarwaarschuwing binnenkwam, werd de ‘Tipi’ geopend
en startte het toestel om naar de aanvallers te worden geleid. De be-
doeling was om de vijand zolang bezig te houden totdat de jagers van
de vliegdekschepen arriveerden.

Turboprops
De straalmotoren werden in die tijd niet krachtig genoeg geacht om het
gewicht van een vliegtuig te kunnen compenseren en het daarbij ook
nog eens verticaal te laten starten. Turboprops leken de oplossing te bie-
den. in juli 1950 gaf het Bureau of aeronautics van de u.S. navy een
specificatie uit voor een verticaal startend researchvliegtuig dat zou kun-
nen worden ontwikkeld tot een operationeel jachtvliegtuig voor de be-

Voor het beschermen van objecten tegen luchtaanvallen met weinig of geen waarschuwingstijd, zijn

sinds de Tweede Wereldoorlog verschillende experimentele vliegtuigen ontworpen. Geen van allen werd

een blijvend succes.

LoodrechT de LuchT in

HisTorie Door: Thijs Postma – Foto’s: collectie Postma

De Convair XFY-1 ‘Pogo’.

62-63-64-65_historie_steilomhoog.indd 62 14-12-20 13:56