Pagina 57 van: Piloot en Vliegtuig Editie 1-2021

PILOOT EN VLIEGTUIG januari 2021 57

als je vliegt als reiziger of als piloot, word je blootgesteld
aan kosmische stralingen. Kosmische stralingen zijn een na-
tuurlijk verschijnsel waaraan we allemaal elke dag en overal
worden blootgesteld, ook al wordt hun energie aanzienlijk
verminderd wanneer ze de grond bereiken omdat ze ge-
dempt worden door de atmosfeer. Maar op de hoogte
waarop de vliegtuigen vliegen (op middellange en korte af-
stand tussen negen- en tienduizend meter, op interconti-
nentale routes dertienduizend meter), waar de laag van de
atmosfeer niet voldoende is om ze te blokkeren, dringen ze
de vliegtuigen binnen en kunnen ze een gezondheidsrisico
vormen. Op vlieghoogte is de kosmische straling ongeveer
honderd keer sterker dan op zeeniveau en ook is de sa-
menstelling anders. niet alleen de hoogte maar ook de
duur van de vlucht en de route bepalen de mate van de
blootstelling. Vliegen boven de evenaar is bijvoorbeeld min-
der belastend dan vliegen boven de polen.

Hoeveel kosmische straling raakt je daadwerkelijk als je aan
boord van een vliegtuig zit als piloot? als je van tijd tot tijd
reist, bestaat er niet zoveel gevaar. De stralingen worden
gemeten in millisievert (mSv). Een inwoner van nederland
wordt blootgesteld aan ruim 2,9 mSv door alle binnen- en
buitenhuize activiteiten inclusief vliegen. als je echter als
commerciële piloot vliegt, kan het anders zijn. Volgens de
naSa wordt de bemanning van een burgervliegtuig gemid-

deld twee keer zoveel blootgesteld aan straling als degenen
die op de grond blijven. Het is om deze reden dat men
heeft geprobeerd een limiet te stellen aan de hoeveelheid
stralingen in de luchtvaart. Dit is ook de reden waarom de
stralingen worden gemeten. Om dit te doen is er echter
voor gekozen de hoeveelheid individuele straling niet daad-
werkelijk te meten, maar deze met behulp van een geavan-
ceerd computermodel te berekenen op basis van het vlieg-
plan en indeling. Voor een commerciële piloot dient de
hoeveelheid van 20 mSv niet overschreden te worden.
Dezelfde normen gelden uiteraard ook voor cabineperso-
neel.

Wat zijn ten slotte de risico’s? De Harvard Flight attendant
Health Study, opgericht in 2007 en gepubliceerd in 2018,
heeft getracht de gezondheidsrisico’s bij stewardessen en
stewards in kaart te brengen. in de studie, gepubliceerd in
het tijdschrift Environmental Health, ontdekten onderzoe-
kers dat stewardessen vaker kanker hadden, waaronder
borstkanker en melanoom. aan deze studie namen meer
dan 5.300 stewardessen/stewards deel. De conclusie was
dat kanker in verschillende vormen vaker voorkwam bij de
stewardessen/stewards vergeleken met mensen die andere
niet-luchtvaart gerelateerde beroepen hadden. andere oor-
zaken (jetlag, pesticiden en andere chemicaliën aan boord)
hadden echter ook een rol kunnen spelen.

Bijschrift

Kosmische stralingen
Medisch Door: Michele Di Maio, arts

Last Minute

??

? ?

??

??

er kleven

risico’s aan

Dc-3 DaKota-simulator
in nederland bestaat een bij-
zondere Flight Simulator die
gebouwd is met 21e-eeuwse
techniek waarmee piloten ope-
rationeel kunnen trainen in de
authentieke cockpit van een
85 jaar oud vliegtuig. Deze si-
mulator werd tot op heden al-
leen gebruikt voor professione-
le pilotentrainingen, maar is nu
ook beschikbaar voor iedereen
met enige vliegervaring.

De DC-3 Dakota-simulator werd in 2016 gebouwd en in gebruik genomen
bij Multi Pilot Simulations (MPS) in Groenekan. in de afgelopen jaren werden
Dakotapiloten van de nederlandse Dutch Dakota association (DDa), Dakota
norway, de Zweedse Flygande Veteraner en andere internationale Dakota-
operators op deze simulator getraind. Onlangs verhuisde de professionele
Dakota-simulator naar het onderkomen van European Pilot Selection & Trai-
ning (EPST) in utrecht. Daarmee werd de capaciteit uitgebreid en kunnen nu
meer belangstellenden trainen in het vliegen van een Dakota. Geïnteresseer-
den die zelf een vlucht willen maken in de fixed-base Dakota-simulator kun-
nen meer informatie vinden op www.dakotasim.com of contact opnemen
met Harry Haas via harry@dakotasim.com. Een trainingsvlucht op de Dakota-
simulator voldoet aan alle coronaeisen van het riVM. n

57_medischlastminute.indd 57 14-12-20 13:53