Pagina 23 van: Piloot en Vliegtuig Editie 09-2020

PILOOT EN VLIEGTUIG september 2020 23

ningsscenario’s en opleidingsprogramma’s op te stellen. bij dit type trai-
ning worden talrijke scenario’s aan de student voorgelegd die, in tegen-
stelling tot de klassieke scenario-based training, gepersonaliseerd zijn op
basis van de individuele trainingsgeschiedenis. bovendien zijn deze sce-
nario’s eenvoudig aanpasbaar, waardoor procedurewijzigingen of veran-
deringen aan het vliegtuigtype zonder veel moeite kunnen doorsijpelen
naar de training. esselens: “Ik stelde dit idee aan verscheidene stakehol-
ders in de luchtvaartsector voor: vliegscholen, vliegtuigbouwers als Cess-
na en Cirrus, en zelfs John en martha King, de legendarische Amerikaan-
se vlieginstructeurs die met hun instructiefilmpjes ongeveer de helft van
de Amerikaanse piloten onderwezen. Ze waren allen bijzonder enthousi-
ast. Voor hen was dit ‘the next big thing’.”

Minder ongevallen
esselens’ onderzoek kan daarnaast een basis vormen voor een nieuw
veiligheidssysteem in de cockpit. met behulp van een augmented reali-
ty-toepassing die data bevat over de trainingsgeschiedenis van de piloot
in kwestie, zou het vliegtuig de optimale beslissing aan de piloot in kri-
tieke situaties kunnen weergeven. Op die manier kunnen procedurewij-
zigingen of veranderingen in wetgeving veel sneller binnen de cockpit
worden geïmplementeerd dan voorheen. Wanneer men vandaag zo’n
wijziging doorvoert, duurt het vaak maanden of jaren vooraleer piloten
hiervan op de hoogte zijn. Zo ontstaan dus gevaarlijke situaties. Het sys-
teem dat esselens voorstelt zou deze implementatietijd echter drastisch
kunnen verkorten en zo dodelijke ongevallen voorkomen.

onderwijskundige benadering
esselens werkte voor zijn onderzoek samen met het europilot Center
(epC) uit Antwerpen dat gespecialiseerd is in scenario-based training.
epC-oprichter en piloot Kay Vereeken gaf daarbij in onderwijskundig op-
zicht handen en voeten aan de verschillen in de manier waarop studen-
ten leren. Vereeken maakte hiervoor gebruik van onder meer het leerstij-
lenonderzoek van de bekende Amerikaanse psycholoog David Kolb.
Daarnaast werd de zogenoemde taxonomie van de Amerikaanse onder-
wijskundige benjamin bloom op de opleidingsopzet losgelaten. Vereek-
en: “Die aanpak maakt epC uniek. Want als je weet hoe een individuele
student leert en omgaat met de verschillende niveaus van complexiteit
en specificiteit, kun je daarop de scenario’s aanpassen. Neem bijvoor-
beeld het scenario van gesimuleerde motoruitval in het multi engine pis-
ton (mep) traject waarbij tijdens de eindnadering ook nog eens sprake is
van ijsvorming. Dat complexe probleem kan voor zoveel afleiding zorgen
dat een student het omgevingsbewustzijn kan verliezen, niet meer weet
waar hij is en wat hij moet doen, waardoor de taken niet meer goed
worden uitgevoerd. We leggen daarom binnen de scenario’s niet alleen
de nadruk op ‘skills’ zoals de meeste opleidingen dat nog doen, maar
vooral ook op een combinatie van het leren leggen van verbanden tus-
sen ‘Knowledge’ (kennis) en ‘risk management’.

debriefing sheets
Alle trainingshandelingen worden vervolgens per student vanaf de start
van een sessie tot de ‘after landing checklist’ op een systematische ma-
nier vastgelegd. Daardoor kunnen studenten aan de hand van zeer uit-
gebreide, soms zelfs zes pagina’s tellende debriefing sheets in één oog-
opslag zien hoe de zaken ervoor staan. Want de kolommen geven per
scenario op verschillende niveaus gestructureerd aan of iets onvoldoen-
de, zwak, normaal of heel erg goed beheerst wordt.

standaardisering
Het gestandaardiseerd en gedetailleerd uitwerken, omschrijven en tes-
ten vergden een enorme tijdsinvestering. elk scenario omvat steeds de-
zelfde componenten. Denk daarbij onder meer aan gesimuleerd weer

en NOtAm’s, gesimuleerde omstandigheden, een gesimuleerd trouble
report item en externe factoren/stressors etc. epC gebruikt hiervoor con-
sistent het p-A-V-e-concept dat staat voor pilot-Aircraft-environment-ex-
ternal pressures.
Vereeken: “een scenario wordt telkens vanuit dit concept opgesteld. er
mag niet te veel en niet te weinig gecoverd worden in een scenario en
het dient honderd procent realistisch te zijn. Zo niet, dan verlies je de
student in het scenario based Concept. Vergelijk het met de LOFt lijn-
training. LOFt was een eerste officiële vorm van scenario based training
bij de airline-industrie.” De door epC op deze manier ontwikkelde ppL,
Ir, CpL en mep-onderdelen zijn inmiddels goedgekeurd door de belgi-
sche Civil Aviation Authority.

bijschrift

??

? ?

evaluatie

EPC evalueert op basis van het Describe, Explain, Practice en Per-
form-principe.
Describe: reproductie van iets, zonder begrip. Bijvoorbeeld het
louter kunnen beschrijven van een oefening met assistentie van
een instructeur zoals de uit te voeren stappen bij een stall.

Explain: een basisbegrip hebben van iets: uitvoering met hulp van
een instructeur (‘instructor tells, student does’).

Practice: uitvoeren. Het zonder interventie van een instructeur, op
zelfstandige basis, weten hoe een stall recovery uit te voeren en
doen.

Perform: het correlatieniveau. De student kan bijvoorbeeld in on-
voorziene omstandigheden een naderende overtrek herkennen en
de nodige actie ondernemen zoals een stall recovery uitvoeren.

sebastiaan esselens (Foto: Universiteit Antwerp)

22-23_trainingeuropilotcenter.indd 23 18-08-20 09:57