Pagina 45 van: Piloot en Vliegtuig Editie 08-2020

PILOOT EN VLIEGTUIG augustus 2020 45

vliegtuig met vliegtuig zijn want dan kun je vaak niet meer vliegen. Denk
hierbij aan glass cockpits, communicatieapparatuur, navigatieapparatuur of
de bewaking en het management van de motor. Zowaar zaken die je lie-
ver niet kapot ziet gaan. Bovendien vliegen we tegenwoordig met moder-
ne motoren met een ECu, een computer waarop de hele aansturing van
de motor draait. En dit apparaat moet het aLtIJD doen, tot de laatste
kreun van het vliegtuig. Maar hoe dwingen we dat af?

stroom orGanisErEn
Het antwoord? Door een ‘busmanager’ te plaatsen waarmee de stroom
die door je vliegtuig geleid wordt, gemanaged kan worden. Zoals dat bij-
voorbeeld met de BM-1 Busmanager van de firma Flyefii uit amerika
kan. Het is een apparaat dat eigenlijk vóór al je andere apparatuur in het
circuit staat en waarmee je gemakkelijk twee verschillende bussen op-
zet: de ‘essentialbus’ voor de echte belangrijke zaken om de motor
draaiend te houden, en de ‘mainbus’ voor al het andere.
Zo’n ‘bus’ is een systeem van stroomleidingen die met elkaar verbonden
zijn, met als doel bepaalde afnemers van stroom te voorzien. Veelal 12
Volt. De bedoeling van meerdere bussen is om stroomafname van el-
kaar te scheiden en te zekeren. Zo ook met de essentialbus. Daar wor-
den alleen gebruikers op aangesloten die noodzakelijk zijn om de motor
draaiend te houden. En ook vooral niet meer dan dat. Denk hierbij aan
de stroom voor de ECu, brandstof-opvoerpompen, brandstofinjectie-
pompen, ontstekingsunits en mogelijk cruciale controlelampen.
Op de mainbus worden vervolgens radio’s, glass cockpits, transponders,
metertjes, landingslichten, hydraulische pompen en wat dies meer zij
aangesloten. Deze laatste zijn niet helemaal noodzakelijk om thuis te ko-
men, maar ook deze mis je niet graag in je vliegtuig.

rEdundancy
Vaak speelt redundancy daarbij een rol. Hoe kunnen we zorgen dat er
meerdere mogelijkheden blijven om onze apparatuur van stroom te
voorzien mocht er iets stuk gaan? Met de busmanager is dat een fluitje
van een cent. In plaats van één grote accu kan er nu gekozen worden
voor twee kleine accu’s die samen niet zwaarder zijn dan één grote,
maar wel van elkaar gescheiden kunnen worden.
Op dat moment zijn er twee stroombronnen, die of samen gebruikt wor-
den voor de essentialbus, of (wanneer er één accu de brui aan mocht
geven) af worden geschakeld waarna de andere accu gebruikt kan wor-
den voor de essentialbus. Op zo’n moment wordt de mainbus niet
meer gevoed en zijn de apparaten op deze bus niet meer bruikbaar.
Maar dat is ook niet nodig om thuis te komen. De accu’s kunnen ook
samen gebruikt worden om de motor te starten. Dat gaat helemaal bui-

ten de busmanager om, alleen de aansturing van de starter wordt ver-
zorgd door de busmanager.
Mocht het zo zijn dat ook de busmanager ermee stopt, dan is er een
emergency switch die de stroom rechtstreeks vanaf de accu naar de es-
sentialbus schakelt.

accu’s ladEn
De accu’s moeten natuurlijk ook opgeladen worden, waarbij gekozen
kan worden het vliegtuig uit te voeren met één dynamo of met twee. In
beide gevallen worden de accu’s geladen. Overigens zal de dynamo tij-
dens het vliegen de gebruikers van stroom voorzien en laten we de
stroom zoveel mogelijk in de accu(s). Waar op gelet moet worden, is
dat de mogelijke oplaadactie met een gewone acculader wel in twee
etappes moet gebeuren. De accu’s zijn immers niet gekoppeld en mo-
gen ook niet gekoppeld worden, anders werkt de hele opzet niet.

sEcurity
Nog een functie van de busmanager is de bewaking van de brandstof-
druk. als de druk te laag wordt, schakelt de busmanager een tweede
pomp in zonder tussenkomst van de gebruiker, geheel volautomatisch.
De druk waarbij de tweede pomp geschakeld wordt, is instelbaar.

schakElaars
Het klinkt allemaal wat ingewikkeld maar dat is het niet. Van belang is
dat ingewikkelde systemen gemakkelijk bediend kunnen worden. En dat
kan met de busmanager. Zo heeft deze vier bedieningsschakelaars. De
ignition switch, veelal is dit een schakelaar die bediend wordt met een
sleutel. Zie deze als de masterswitch. Daarnaast is er een startknop om
de motor te starten. Dit zijn meestal de schakelaars die je steeds ge-
bruikt als je gaat vliegen.
Er is ook een schakelaar om te kiezen of we brandstofpomp 2 schake-
len, of pomp 1 met de automatische brandstofdrukbewaking. ten slotte
is er nog een schakelaar waarmee je kunt kiezen om te starten op batte-
rij 1, op batterij 2, of op beide. Deze beide schakelaars hoef je niet te
bedienen in een normale situatie, maar zijn erg waardevol in een check-
list.
gemakkelijker kun je het niet maken en ook weinig veiliger. Iemand die
een busmanager aan boord heeft, kan zeggen dat hij een vliegtuig heeft
met groene stroom.
Een bouwer van een vliegtuig mag zelf de keuze maken of hij wel of
niet een busmanager plaatst. Het apparaat kost us$ 575,00 (excl. btw
en excl. verzendkosten).
Zo zie je maar weer: een experimental is zo gek nog niet.

Bijschrift

??

? ?

??

??

Busaansluitschema. Het busmanager-circuit.

44-45_experimental.indd 45 21-07-20 13:11