44 PILOOT EN VLIEGTUIG augustus 2020
Enkele decennia terug was stroom in het vliegtuig niet zo heel erg be-
langrijk. Zo je je motor al elektrisch kon starten, zaten er door de bank
genomen niet heel veel gevoelige apparaten in het vliegtuig. Bij voor-
keur werd gebruikgemaakt van vacuüm vlieginstrumenten, en dat alles
met het oog op bedrijfszekerheid.
Later kwamen er radio’s en navigatieapparatuur bij die stroom gebruiken
en ook gevoelig waren voor spanningspieken en dips (‘brownouts’). Dat
was en is nog steeds zo erg, dat we een checklist hanteren voor de volg-
orde van inschakelen om maar te voorkomen dat er iets kapotgaat. Ei-
genlijk is dat bijzonder. Wanneer we bijvoorbeeld onze auto of motor-
fiets starten, doen we dat zonder erbij na te denken. Of er apparatuur
aanstond boeit niemand. Deur dicht, zitten, starten, in die volgorde en
met die snelheid. Dat proces verloopt duidelijk anders in een vliegtuig.
Eerst goed kijken of alles uitstaat en kijken of er geen zekeringen ‘ge-
plopt’ zijn. Pas dan zetten we voorzichtig de masterswitch om en starten
we de motor. Pas als de motor goed loopt, gaan we meer apparatuur
bijschakelen. Een autoliefhebber kijkt meewarig mee en denkt stiekem
‘moet dat zo’? Maar goed, het zijn nu eenmaal stevig ingeprente check-
lists die we volgzaam aflopen, toch?
En nu…
Er zullen vast goede redenen zijn waarom het niet kan. toch zijn er in-
middels ook goede redenen om apparatuur in je vliegtuig in te bouwen
die voorkomen dat je apparatuur opgeblazen wordt. Niet dat je een
vliegtuig gedachteloos moet starten, maar je zou geen risico moeten lo-
pen om je apparatuur door verkeerde opstartvolgordes te vernielen.
Want daarvoor is de hedendaagse apparatuur simpelweg te kostbaar en
duurt een reparatie al snel te lang. We willen nu eenmaal niet graag
‘grounded’ zijn.
tegenwoordig kunnen we in een dashboard zóveel mooie apparatuur in-
bouwen dat het dashboard net zoveel, zo niet méér kost dan de rest van
het vliegtuig. En als die apparatuur uitvalt, of erger: defect raakt, stopt het
In onze vliegtuigen gebruiken we stroom. Maar of deze groen is, is maar de vraag. Voor sommigen is dit
overigens ook een grijs gebied. Toch kunnen de seinen beter op groen staan en zien we in de cockpit
liever groene lichten dan rode…
GroEnE of GrijzE stroom?
ExpErIMEnTal Door: Jan van Wendel
Bewaking van de brandstofdruk.
44-45_experimental.indd 44 21-07-20 13:11
