Pagina 70 van: Piloot en Vliegtuig Editie 06-2016
70 PILOOT EN VLIEGTUIG juni 2016
in Argentinië heeft zowel de luchtmacht als de marine over Fokkers be-
schikt. De luchtmacht ontving zestien F.27 Friendships, ook voor gebruik
door de militaire luchtvaartmaatschappij LADE. Daarvan is er nog eentje,
de T-42, over en staat in het luchtvaartmuseum te Moron (Buenos Ai-
res). De luchtmacht maakt onderscheid tussen machines uitsluitend be-
doeld voor passagiersvervoer (T-) en voor passagiers gecombineerd met
vracht (TC-). Dat verschil is ook zichtbaar op hun F.28 Fellowships. Daar-
van zijn er nog drie operationeel op de basis El Palomar. Moron is mo-
gelijk het enige museum ter wereld waar een F.27 en een F.28 (rege-
ringstoestel T-03) neus aan neus staan opgesteld. De Friendship is de
enige door Fokker gebouwde in dit deel van de wereld. Wel zijn er nog
drie door Fairchild in licentie gebouwde Friendships in Zuid-Amerikaanse
musea. Een verlengde F.227 staat in het Argentijnse San justo en een in
Montevideo-Carrasco in uruguay. Het grote Museo nacional Aviacion in het
Chileense Santiago-Cerillos herbergt een hybride Fairchild met Fokker-trekjes
(F.27F) die ook vanbinnen te bezichtigen is. Maar terug naar Argentinië.
ArmAdA
Bij de Armada Argentina, de vleugels van de vloot, is half maart de laat-
ste van de drie F.28’s buiten dienst gesteld. De blauwgrijze 5-T-21 werd
overgevlogen naar de marinebasis Bahia Blanca om daar te worden op-
genomen in de collectie van het Museo de la Aviacion Armada Argenti-
na. Conservator Lorenzo Borri vertelt hier dat Fellowships, ‘on the deck’,
laag over de oceaan vliegend, militairen en bevoorrading naar de Malvi-
nas vlogen (door Engelsen hardnekkig Falklands genoemd).
De hal van het museum (in een vroeger leven een veel te grote bio-
scoop) herbergt meteen een verrassing. Tegen een zijmuur staat een
houten stuurwiel, afkomstig van de ’25 de Mayo’, sinds 1969 een Ar-
gentijns vliegdekschip. Maar voor die tijd: onze eigen ‘HMS Karel Door-
man’. En daar blijft het niet bij. Buiten ligt een startbaantje. Vanuit de
lucht is dat duidelijk als een één-op-één-kopie van het dek van ons
voormalige vliegdekschip herkenbaar. Overigens is de ’25 de Mayo’ in
1999 naar india gesleept om daar te worden gesloopt. Het stuurwiel
werd gelukkig tijdig verankerd in Bahia Blanca.
Chili: modern ‘erfgoed’
in Chili ligt het nationale luchtvaartmuseum op de luchtmachtbasis Ceril-
los, midden in Santiago. Hier staat, als CC-CBS van Aeronor Chile, een
Friendship die er als een Fokker uitziet, compleet met ‘rabbit ears’ ach-
teraan de romp om frisse lucht voor de airconditioning op te vangen.
Een bezoek aan de FIDAE Airshow in Santiago de Chile eind maart 2016 was feitelijk een soort dekmantel.
Het eigenlijke doel van een reis door Argentinië, Chili en Brazilië was een zoektocht naar Nederlands lucht-
vaarterfgoed. Met als beoogd hoogtepunt: het vinden van het enig overgebleven Saab Scandia passagiers-
vliegtuig ter wereld. Gebouwd in Amsterdam-Noord en ingevlogen op Schiphol. Verslag van een speurtocht.
nederlAnds luChtvAArt
erfgoed in ZuiD-AMEriKA?
HIStorIE Door: jan Willem de Wijn
in het museum te Moron staan een F.27 en een F.28 neus aan neus.
70-71-72-73_erfgoed.indd 70 17-05-16 13:43