66 PILOOT EN VLIEGTUIG juni 2014
in de jaren vijftig van de vorige eeuw maakten nATO-leiders zich zorgen
over de kwetsbaarheid van tactische vliegvelden voor aanvallen vanuit
de lucht. Er ontstond behoefte aan vliegtuigen die niet afhankelijk waren
van startbanen. Door loodrecht te starten, moesten zij kunnen opereren
vanaf plekken in het bos en andere sites die niet vanuit de lucht waar-
neembaar waren.
Verticale lift
Al in 1941 had Dr. Griffith van Rolls-Royce zich bezig gehouden met de
techniek van straalmotoren voor verticale lift. Voor onderzoek koppelde
Rolls-Royce twee ‘nene’-straalmotoren verticaal in een frame. Deze ‘Fly-
ing Bedtead’, die voor het eerst van de grond kwam in juli 1953, be-
wees de mogelijkheid om verticale lift en bestuurbaarheid met straalmo-
toren te combineren. in Frankrijk werden soortgelijke proeven gehouden
met de ‘Atar Volant’.
Het concept werd verder uitgewerkt en gedemonstreerd met de Short
SC.1 ‘Flat-riser’. in dit toestel waren vier RB.108 lichtgewicht straalmoto-
ren verticaal in de romp geplaatst, plus een motor voor horizontale
vlucht. De RB.108’s waren de eerste motoren die speciaal voor dat doel
werden ontworpen. De vluchten met de SC.1 leverden een schat aan
ervaring en informatie op.
VtOl
in 1957-58 werden de Europese eisen voor een lichtgewicht VTOL
(Vertical Take Off and Landing) close-support/reconnaisance aircraft
vastgelegd in nATO’s BMR-3 (Basic Military Requirement no 3).
Deze BMR-3 was grotendeels gebaseerd op voorstellen van Hawker
Siddeley voor de P.1127, een tactisch VTOL-vliegtuig met een turbo-
fanmotor met draaibare uitlaten. De Verenigde Staten werden geacht
driekwart van de kosten te dragen via het nATO MWDP-programma
(Mutual Weapons Development Program). Maar Rolls-Royce zag
meer in het concept van een jager met lichtgewicht straalmotoren
voor de start en landing plus een normale straalmotor voor normale
vlucht.
Volgens NATO’s specificatie voor een VTOL Strike Fighter was de Mirage IIIV de beste. Desondanks werd
deze Mirage niet gekozen, maar de half zo snelle Harrier.
Mirage Balzac En DE MiRAGE iiiV
HISTOrIe Door: Thijs Postma – Foto’s: collectie Postma
66-67_postmamirage.indd 66 14-05-14 13:53
