52 PILOOT EN VLIEGTUIG MEI 2023
HISTORIE Door: Jozef Mols – Foto’s: USAF
DE DOUGLAS C-133A
IN HET KORT
Bemanning 5 (2 piloten + navigator,
flightengineerenloadmaster)
Capaciteit 200 passagiers
of 50.000 kg vracht
Motor 4 x Pratt & Whitney T34-P-7W
(elk 7.500 pk)
Lengte 47,01 m
Spanwijdte 54,78 m
Hoogte 14,7 m
Leeggewicht 54.550 kg
MTOW 127.727 kg
Kruissnelheid 520 km/h
Max. snelheid 578 km/h (op 2.700 m)
Vliegbereik 6.590 km met 24.000 kg
nuttige lading
Plafond 9.130 m
nen te trillen, was dat een voorbode van een overtrek. Ook werd opge-
merkt dat de rechtervleugel van het vliegtuig geregeld overtrokken raakte
voordat dat gebeurde met de linkervleugel, waardoor het vliegtuig zijn
rechtervleugel liet zakken. Om te beletten dat de Cargo Master op zijn
rechterzijde zou rollen, werd vooraan op de linkervleugel een klein drie-
hoekig stukje metaal gemonteerd tussen de twee motoren. Deze ‘stall-
strip’ moest de luchtstroom over de linkervleugel verstoren waardoor de
linker- en rechtervleugel tegelijkertijd zouden overtrekken. Slechts één
C-133 werd van deze stall-strip voorzien.
Ook zou de pitch-controle van de propellers aan de basis kunnen liggen
van enkele ongevallen. Om het vermogen te wijzigen, werd de blad-
pitch aangepast door een begrenzer aan de voorzijde van de motorbe-
huizing. Als de piloot het motorvermogen verhoogde door de gashendel
naar voren te duwen, wijzigde deze begrenzer de stand van de propel-
lerbladen om zo een ‘grotere hap lucht’ te nemen. Dit systeem werd be-
stuurd door een complex elektrisch systeem dat de blad-pitch van de
verschillende motoren synchroniseerde. Kleine wijzigingen in motorver-
mogen, gecombineerd met wijzigingen in vluchthoogte, luchtstroom of
synchronisatie zetten dit mechanisme constant onder druk. Meerdere
C-133’s keerden van hun missie terug met slechts drie of twee werken-
de motoren. Eén ongeval zou te wijten zijn aan een breuk in de romp
door metaalmoeheid ter hoogte van de kleine vrachtdeur aan de zijkant.
SIGARETTENPAKJE
Het berekenen van het zwaartepunt voor het beladen van de C-133 was
kennelijk ook niet eenvoudig. Ervaren loadmasters hanteerden daarom
een nogal bijzondere techniek. Hoe zwaarder de last op het neuswiel,
hoe verder de poot van het voorste landingsgestel werd ingedrukt en
hoe minder je kon zien van de binnenste cilinders. Loadmaster gebruik-
ten sigarettenpakjes om de balans op de maken: is er minder van de ci-
linder te zien dan de lengte van het pakje, dan is de neus te zwaar be-
last en moet de cargo verplaatst worden naar achter. Is er meer ruimte
dan het sigarettenpakje lang is? Dan wordt de vracht naar voren ge-
plaatst. Het is niet bekend hoeveel fouten en mogelijke ongevallen hun
oorzaak vonden in deze beladingstechniek…
Pratt & Whitney-motoren met Curtiss-propellers.
50-51-52_douglasc-133.indd 52 17-04-2023 14:00
