50 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2020
een mogelijke aanvliegroute hiervoor zijn volgens Van Gerwen zoge-
noemde peer support-programma’s waarbij ondersteuning door colle-
ga’s wordt geboden. Zo wordt naar aanleiding van het ongeluk met Ger-
manwings-vlucht 9525 op 24 maart 2015 beduidend meer aandacht
besteed aan het geestelijke welzijn van (aankomende) piloten. Wat er
vervolgens toe heeft geleid dat de europese luchtvaartautoriteit eASA al-
le luchtvaartmaatschappijen verplicht heeft om per 2 augustus 2020 be-
manningsleden een peer support-programma aan te bieden voor onder-
steuning na een incident.
PreveNtieF
Van Gerwen: “Peer support is daarbij een effectief hulpmiddel. Het
wordt in Nederland al een aantal jaren toegepast bij KLm, martinair,
Transavia en KLm Cityhopper. Daar zijn zogenoemde Critical incident
Response Prevention (CiRP) teams actief die peer-ondersteuning bie-
den aan piloten en cabinepersoneel na incidenten. Voor de 2.200 KLm-
piloten staan zestien peer-supporters paraat, terwijl bij KLC acht collega’s
getraind zijn om te ondersteunen. Ook bij Transavia zijn 22 bemannings-
leden getraind in het aanbieden van ondersteuning aan piloten en cabin
crew, terwijl ook TUi deze support biedt.”
Bij deze professionele luchtvaartorganisaties worden incidenten als een
medische noodsituatie of het overlijden van een passagier tijdens een
vlucht gemeld bij een coördinator. Deze vraagt op zijn beurt een van de
peer-supporters om na drie tot vijf dagen telefonisch contact op te ne-
men met de betrokken bemanningsleden om te vragen hoe het met
hen gaat. meestal volstaat een enkel telefoontje, maar in sommige ge-
vallen blijkt er meer aan de hand te zijn. Doordat deze collega’s getraind
zijn in het onderkennen van signalen, kunnen ze aan de hand daarvan
verwijzingsadviezen geven mocht dat nodig zijn. De Nederlandse aanpak
verschilt overigens van andere landen zoals Duitsland waar bemannings-
leden geacht worden na een incident zelf aan de bel te trekken.
traiNiNg
Van Gerwen speelt bij de training van deze luchtvaartprofessionals een
belangrijke rol. Na zelf in Amerika te zijn geschoold bij de international Cri-
tical incident Stress Foundation (iCiSF), had hij de benodigde gereed-
schappen in handen om zelf mensen op te leiden hoe deze collega’s op
te kunnen vangen. Volgens hem kan die aanpak ook vertaald worden naar
de General Aviation. Naast de ‘technische’ afhandeling waarbij bijvoor-
beeld bepaald wordt hoe een gestrand vliegtuig na een buitenlanding kan
Een ongeluk zit in een klein hoekje, een General Aviation-vliegincident ook. Alleen al in 2019 werden
door de Onderzoeksraad Voor Veiligheid negen incidenten en ongevallen onderzocht. Er werden nadien
echter geen conclusies getrokken over de geestelijke staat van de piloten en passagiers die erbij betrok-
ken waren. “Dat pleit dus voor ondersteuningsprogramma’s”, zegt luchtvaartpsycholoog Dr. Lucas van
Gerwen. “Want daarmee kun je achteraf heel erg veel ellende voorkomen.”
Peer suPPort(er)
OPLEIDING Door: Ruud Vos – Foto’s: Lucas van Gerwen
50-51_peersupport.indd 50 23-04-20 15:58
