30 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2020
… maar het gaat ook om de stand van zaken in het vliegtuig zelf. Van de
hoeveelheid brandstof tot de staat van het hydraulische systeem, je wilt
het weten. Dankzij de ontwikkelingen in de elektronica zijn we op dit
vlak inmiddels enorm verwend. Onze moderne vliegtuigen zitten vol
processoren en computers, die soms wel duizenden taken uitvoeren. Al-
le informatie die tijdens een vlucht ook maar enigszins van belang kan
zijn, is voor de vlieger toegankelijk geworden. indien nodig, kun je vanuit
de cockpit externe hulp inroepen of zelfs het internet op. Het heeft er-
voor gezorgd dat de luchtvaart veiliger en betrouwbaarder is geworden,
maar het heeft ook de afstand tussen vlieger en vliegtuig vergroot. Bij
onverwachte of lastige omstandigheden kun je daardoor in de cockpit
behoorlijk van slag raken.
De moDerne cockpit
Het begon allemaal met de automatische piloot, die honderd jaar gele-
den werd ontwikkeld en ervoor ging zorgen dat vliegtuigen hun richting
en hoogte konden vasthouden. Daar was dan ook wel alles mee ge-
zegd. Het zou nog tot de jaren zeventig van de vorige eeuw duren, voor-
dat elektronica en automatisering een echte rol van betekenis gingen
spelen in de cockpit.
Computers werden kleiner en daardoor ook bruikbaarder in vliegtuigen.
met de Flight management Systemen (FmS) en de beeldschermen in
de Boeing 757 en 767 begon in de jaren tachtig het ‘Glass Cockpit’ tijd-
perk en de echte automatisering. Opeens kon je vóór de vlucht het hele
vliegplan inladen. De FmS-computer werd bovendien continu gevoed
met gegevens als brandstofhoeveelheid, temperaturen, hoogte, snelheid
en positie. in eerste instantie werd die positie nog berekend door het
peilen van navigatiebakens of met informatie van de traagheidsnavigatie
aan boord.
Rond 1990 werd de GPS vrijgegeven voor commercieel gebruik en kon
elke vlieger met een GPS-ontvanger op ieder moment direct en nauw-
keurig de positie van het vliegtuig bepalen. Als kers op de navigatietaart
kwam ook de wereldwijde terreindatabase van Rockwell beschikbaar. Sa-
men met de TCAS-systemen, die ervoor moesten zorgen dat vliegtuigen
niet meer tegen elkaar botsen, ging deze terreindatabase ervoor zorgen
dat vliegtuigen ook nooit meer onverwacht tegen de grond of een berg
Waar ben ik en hoe staat het ervoor? Dat zijn eigenlijk de enige vragen die van belang zijn in de cockpit
van een vliegtuig. Elke vlieger wil ieder moment van de vlucht precies weten waar hij zich bevindt en in
welke staat. Het gaat daarbij in de eerste plaats om de positie van het vliegtuig…
We kunnen niet meer vliegen…
OplEiDing Door: Jan Cocheret
(Foto: Jan Cocheret)
30-31-32-33_moderneboordsystemen.indd 30 23-04-20 15:48
