Pagina 24 van: Piloot en Vliegtuig Editie 04-2020

24 PILOOT EN VLIEGTUIG APRIL 2020

EXPERIMENTAL Door: Jan van Wendel

de ‘Control Wheel Switch’ geldt eigenlijk hetzelfde. Mocht er tijdens de
vlucht een ander vliegtuig op je af komen en er dreigt een gevaarlijke si-
tuatie, dan kan met een simpele druk op de knop de autopilot uitge-
schakeld worden. Ook kan met een blijvende druk op de knop de wer-
king even onderbroken worden totdat het gevaar geweken is en de
knop weer losgelaten kan worden. De autopilot zal dan de vlucht weer
overnemen.
Tijdens de vlucht zit de stick van het vliegtuig ‘vast’ omdat de autopilot
stuurt en de servo’s niet zijn te ‘overrulen’. Wordt dat toch gedaan, dan
breekt de breekbout en mag je op het handje verder.

SERVO’S
De servo’s zijn redelijk handzaam, niet al te zwaar maar moeten wel in
de weight and balance passen. Servo’s hebben ook een eigen weer-
stand die steeds overwonnen moet worden wanneer men op de hand

stuurt. Dit is de weerstand die op het bedieningsarmpje staat om de ser-
vo te verdraaien. De servo is verbonden met het stangen- of kabelstelsel
en bij elke stuurinput voel je toch enigszins weerstand van de servo. Dit
is iets om goed op te letten bij het inbouwen. Hoe langer de roterende
armen aan het stangenstelsel worden en hoe korter aan de servo, hoe
hoger de weerstand in het stuursysteem wordt bij hand matige bedie-
ning. Het vergt het nodige rekenwerk om de juiste uitslagen te krijgen
zonder dat de servo’s hun maximale armslag moeten gebruiken en
daarmee het risico kan ontstaan dat het zaakje ‘op slot’ schiet doordat
scharnierpunten in elkaars verlengde komen te staan. Zou een servo
toch ‘op slot’ gaan tijdens de vlucht door wat voor reden dan ook, dan
kan met hard trekken en duwen de breekpen breken waardoor je de
zaak weer onder controle krijgt. In dat geval heb je geen autopilot meer
en moet dit eerst hersteld worden met een nieuw breekboutje.

TRIMMEN
Tijdens het vliegen op de automatische piloot zal Trutrak proberen het
vliegtuig op koers en hoogte te houden. Dat gaat perfect, maar het kan
wel gebeuren dat het vliegtuig bijgetrimd moet worden. Normaal voelen
we met handbesturing dat er druk op de stick of joke komt te staan en
dat is meestal een reden om bij te trimmen. De servo ‘voelt’ dat ook, en
geeft dat door aan het autotrim-systeem dat het vliegtuig dan zal bijtrim-
men. Dit werkt alleen bij gebruik van elektrische trims.

GYRO’S
De bewegingen van het vliegtuig worden gedetecteerd door het kastje
dat in het dashboard geplaatst wordt. Er zijn dus geen dure gevoelige
sensoren nodig die elders in het vliegtuig geplaatst moeten worden.
Er zitten piezo gyro’s in het kastje en deze zullen het systeem comman-
do’s geven om het vliegtuig bij te sturen. Deze gyro’s zijn stil, gebruiken
amper stroom. Je hoort ze niet en ze zijn ook nog eens heel nauwkeu-
rig.
Alles overziend is het een interessante toevoeging in het vliegtuig, en
de workload zal bij langere of complexe routes drastisch dalen. Te be-
denken dat je in je eigen gebouwde vliegtuig een ‘automatische piloot’
hebt, geeft toch heel duidelijk aan dat ‘een experimental zo gek nog niet
is’.

De rolroerservo is verbonden met het stangenstelsel.

22-23-24_experimentalvanwendel.indd 24 16-03-20 16:28