Als programmamanagers van Kawasaki, Fuji en MHI in 2004 aan de slag
gaan, wordt in eerste instantie gedacht aan een opvolger van de AMC
YS-11 turboprop. Vanaf 2005 wordt echter gemikt op een jetprogramma
in het segment van zeventig tot negentig stoelen. Dit wordt tijdens de
Paris Airshow 2007 gepresenteerd. Een jaar later start het Mitsubishi Re-
gional Jet-programma met ANA als eerste klant. De Japanse maatschap-
pij bestelt vijftien MRJ90’s en neemt tien opties. Er wordt aangestuurd
op typegoedkeuring in 2012, maar de eerste MRJ90 rolt pas in oktober
2014 uit de nieuwe fabriek in Nagoya. Daarna duurt het tot 11 novem-
ber 2015 voordat het toestel vliegt. De vertragingen houden vervolgens
aan, onder meer door problemen met de bekabeling.
SPACEJET
Eind 2018 is duidelijk dat de ontwikkelingskosten nooit meer zullen wor-
den terugverdiend. In een poging het tij te keren, worden in juni 2019
de nieuwe SpaceJet-series aangekondigd. De MRJ90 zal als SpaceJet
M90 door het leven gaan. Dat toestel zou na inmiddels zes vertragings-
rondes in 2022 op de markt komen. MHI wil naar eigen zeggen met de
SpaceJet beter inspelen op de veranderde markt, waarbij zowel gekeken
wordt naar winstgevendheid als passagierscomfort. De MRJ70 zou als
M100 in met name het in de VS populaire segment van 65-76 stoelen
moeten wedijveren met Embraers E175. Eind mei 2020 worden echter
alle buitenlandse M90-activiteiten naar Japan verplaatst en alle vliegtests
in de VS gestaakt. Volgens MHI kunnen de laatste administratieve en
technische ‘certificatiehobbels’ op het hoofdkantoor worden genomen.
In november 2020 worden echter alle activiteiten rond het programma
’tijdelijk’ opgeschort, waarna de COVID-19-pandemie tot nog meer ver-
traging leidt. Tijdens de stop van het SpaceJet-programma rondt MHI de
overname van de Bombardier CRJ-serie op 1 juni 2020 gewoon af. Kos-
ten: 550 miljoen dollar.
EINDRESULTAAT
Onder aan de SpaceJet-streep staan uiteindelijk zes SpaceJet M90-prototy-
pes, waarvan er inmiddels al één is gesloopt, en een niet afgebouwd pro-
totype van de SpaceJet M100. De orderboeken vermelden vijftig bestelde
M90’s (plus vijftig opties) en 157 bestelde M100’s (plus 120 opties).
Eindresultaat? Een slordige 7,5 miljard dollar verbrand kapitaal…
Van uitstel komt afstel. Dit gezegde doet zonder meer opgeld voor Mitsubishi Heavy Industries (MHI).
Want na een noodgedwongen tussentijdse programmastop in 2020 wordt begin februari 2023 besloten
de stekker uit het SpaceJet-project te trekken. Volgens MHI onder andere een gevolg van de onophoude-
lijke stroom noodzakelijke technische revisies, problemen met het vinden van internationale partners en
een onduidelijke toekomst voor regionale verkeersvliegtuigen.
WEGGEGOOID GELD…
ONTWIKKELINGEN Door: Ruud Vos – Foto’s: Mitsubishi Heavy Industries
??
? ?
??
??
PILOOT EN VLIEGTUIG MAART 2023 25
Eerste vlucht MRJ90, 11 november 2015.
Prototype SpaceJet M100.
ANA bleef MHI tot het laatst trouw.
Eerste vlucht M90: 18 maart 2020.
25_spacejet.indd 25 14-02-2023 11:34
