50 PILOOT EN VLIEGTUIG maart 2020
Vergeleken met General aviation vliegtuigen ontwikkelt een ongewone
vliegstand bij de grotere vastevleugelvarianten zich langzamer. Daardoor
hebben piloten vaak lang niet door dat er ‘iets’ staat te gebeuren. Wan-
neer ze het opeens wel doorkrijgen, kan dat leiden tot schrik en verwar-
ring. Belangrijk op die momenten is dat ze dan niet in een intuïtieve re-
actie alvast aan allerlei hendels beginnen te trekken en aan knoppen
gaan draaien, maar proberen te doorgronden wat zich echt afspeelt.
Bovendien hebben vliegtuigen met fly-by-wire besturing ingebouwde syste-
men die ingrijpen wanneer sprake is van zich ontwikkelende ongewone
vliegstanden. In die gevallen hoeft de cockpitbemanning dus helemaal niet
handmatig in te grijpen omdat de systemen een upset wel voorkomen.
Maar wat nu als zich in die systemen storingen voordoen? Dan zullen de pi-
loten moeten doorhebben dat zij daarop niet langer kunnen terugvallen.
Het verlies van controle tijdens zo’n vlucht (Loss Of Control Inflight/LOC-I) is
in de commerciële luchtvaart echter wel de belangrijkste ongevalsoorzaak.
VLIEGERINSTINCT
“Automatisering is prachtig, maar leidt ook tot verlies aan ‘manual flying
skills’,” weet Head of Training Jan Groot. “Dat gegeven was voor de EASA
een van de aanleidingen om UPRT wettelijk verplicht te stellen. Want
men kon maar niet begrijpen hoe technisch perfecte vliegtuigen zomaar
konden crashen. Wel werd duidelijk dat bij LOC-I de belangrijkste onge-
valsoorzaak in de commerciële luchtvaart te herleiden was tot een ge-
brek aan adequate training tijdens de opleiding. Piloten misten daardoor
zowel de theoretische kennis als handelingsvaardigheden om een der-
gelijk ongeval te voorkomen. Daarom werd voor airlines een URPT al in
2016 verplichte trainingskost, terwijl het sinds 20 december 2019 ook
verplicht is voor ATO’s. Bij FSC zijn we er als eerste Europese Approved
Training Organisation (ATO) al helemaal op ingesteld.”
SIMULATOR
Groot: “Studenten krijgen tijdens hun opleiding minimaal drie uur Ad-
vanced UPRT in een echt vliegtuigje en daarnaast vijf uur theorie. Dat
heb je tegenwoordig nodig voor je eerste typerating. De UPRT die we bij
FSC aanbieden, zit al in een typerating en is een vervolg op die Advan-
ced training. En dat vervolg bieden we hier op Schiphol Oude-Meer aan
in bijvoorbeeld een Level D A320 of 787 Full Flight Simulator. Maar het
grote verschil met echt vliegen is natuurlijk dat je in een simulator geen
Upset Prevention Recovery Training (UPRT) is sinds 20 december 2019 verplichte kost voor commerciële
piloten in opleiding, ongeacht of ze nu het modulaire, geïntegreerde of Multi-Crew Pilot License (MPL) tra-
ject volgen. Wie echter tijdens een UPRT-simulatorsessie een Boeing 787-9 Dreamliner uit een meer dan
ongewone vliegstand heeft weten te krijgen, moet niet gek opkijken als hij een dag later spierpijn heeft…
UPSET PREVENTION RECOVERY TRAINING
OPLEIDING Door: Ruud Vos
