Pagina 64 van: Piloot en Vliegtuig Editie 02-2023

64 PILOOT EN VLIEGTUIG FEBRUARI 2023

HISTORIE Door: Thijs Postma – Foto’s: collectie Postma

later terug bij de Thunderbolt. De naam SEV-3 betekende ‘Seversky drie-
persoonsvliegtuig’. Seversky maakte er de eerste vlucht mee in juni
1933, waarna hij het in allerlei variaties demonstreerde op zoek naar ci-
viele en militaire klanten. Op 15 september 1935 brak hij er het wereld-
snelheidsrecord voor drijvervliegtuigen mee. Het mocht niet helpen en
de SEV-3 werd geen verkoopsucces. Gelukkig won Seversky in 1935
een competitie van het USAAC (United States Army Air Corps) voor een
basistrainer en kreeg hij een contract voor dertig BT-8’s.
In 1934 was Seversky al begonnen met het ontwerp voor een tweeper-
soons-eendekker, de SEV-2 XP, om mee te doen aan een competitie
voor een jachtvliegtuig. Het prototype werd beschadigd tijdens een onge-
luk, maar het werd herbouwd met een nieuwe motor en kreeg een ach-
terwaarts intrekbaar landingsgestel. Met een nieuwe eenpersoonscockpit
kreeg het de naam SEV-1 XP en deed het in 1935 mee aan genoemde
USAAC-competitie voor jachtvliegtuigen. Het toestel was wendbaar en
had goede vliegeigenschappen, maar wat de meeste indruk maakte, was
zijn vliegbereik van meer dan 1.700 km bij een snelheid van 402 km/u.
De snelheid voldeed echter niet aan de eis van 483 km/u.

De competitie werd uitgesteld en Kartveli maakte daar gebruik van om
een 850 pk P&W Twin Wasp-motor te installeren en om verschillende
verbeteringen aan te brengen. Dit keer won de SEV-1XP en Seversky
kreeg een opdracht voor 77 toestellen met de USAAC-aanduiding P-35.
Ze werden afgeleverd tussen juli 1937 en augustus 1938. Het nu nog
grotere afstandsbereik van 1.850 km zou een van de grootste pluspun-
ten blijken te zijn van volgende ontwerpen. Op basis van hetzelfde air-
frame werden verschillende varianten verkocht. De eerste exportorder
kwam in 1937 uit Colombia voor drie SEV-3M-WW ‘amphibies’. Japan
bestelde twintig Seversky 2PA-L escortejagers, terwijl Rusland er twee
van hetzelfde type kocht. Intussen was onder druk van onder andere de
Spaanse burgeroorlog en de opkomst van het fascisme de ontwikkeling
van gevechtsvliegtuigen in Europa in een stroomversnelling geraakt. De
Seversky-vliegtuigen begonnen hierdoor hun voorsprong te verliezen. Al-

leen Zweden toonde interesse in de exportversie van de P-35 en een
tweepersoonsversie daarvan. Civiele versies van de P-35 hadden het
ene succes na het andere. Zo won Frank Fuller er de prestigieuze Bendix
Air Race mee en brak Jacqueline Cochran er het wereldrecord voor vrou-
wen op de 3 km mee.

Ondanks de successen liepen de productiekosten dusdanig op, dat in
1939 een financiële crisis op de loer lag. Gelukkig werden er tijdig inves-
teerders gevonden, maar tijdens de daaropvolgende reorganisatie werd
William Kellet president ten koste van Seversky. De zaken liepen meteen
beter en in dezelfde maand bestelde Zweden 120 P-35’s. Het ontwerp-
team bleef onder Kartveli ongewijzigd. Hij begon onmiddellijk aan een
ontwerp met een nieuwe versie van de Twin Wasp-motor. Het landings-
gestel werd nu volledig ingetrokken en het toestel kreeg een turbo-su-
percharger in de romp. De fabrieksaanduiding was AP-4. In maart 1939
plaatste het USAAC een order voor dertien service-testmodellen met de
aanduiding YP-43. In september volgde een order voor tachtig verbeter-
de vliegtuigen met de naam Lancer.

De successen van Europese jachtvliegtuigen met vloeistofgekoelde lijn-
motoren, zoals de Spitfire, Hurricane, Dewoitine D 520 en de Mes-
serschmitt Bf 109, waren het USAAC en Kartveli niet ontgaan en de in-
genieur zette zich aan het werk om een superjager te ontwerpen met
de succesvolle Allison-lijnmotor. In november 1939 volgde een contract
voor twee prototypes met de aanduiding Republic XP-47 en XP-47A
(Republic, omdat de naam van de fabriek inmiddels was veranderd in
Republic Aviation Corporation). Het project werd geannuleerd omdat
men zich bij het USAAC realiseerde dat een groot deel van de lopende
jachtvliegtuigprogramma’s afhankelijk was van de ontwikkeling van de
Allison-lijnmotor. Weer een nieuw type met deze motor zou de druk op
Allison te veel opvoeren. Kartveli verlegde zijn aandacht naar P&W’s
nieuwe stermotor, de XR-2800 Double Wasp met een vermogen van
2.000 pk. Dat zou de krachtbron worden van de Thunderbolt.

Een door de auteur afgebeelde P-47 boven Duitsland.

62-63-64-65_thunderboltp-47.indd 64 17-01-2023 09:49