Pagina 33 van: Piloot en Vliegtuig Editie 02-2023
PILOOT EN VLIEGTUIG FEBRUARI 2023 33
op de Triple Seven. Het aangekochte toestel vloog voorheen bij Japan
Airlines, maar was sinds mei 2020 opgeslagen in Victorville. De voor
minder dan dertig miljoen dollar aangekochte Boeing werd op 15 de-
cember 2022 als N774LG naar Langley AFB overgevlogen. Daar zal het
toestel worden ingericht als vliegend laboratorium in het NASA Langley
Research Center. Het is nog niet bekend wanneer de Boeing 777 ge-
reed is om de DC-8 te vervangen.
SOFIA
NASA’s Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA) is in-
middels al wel buiten dienst gesteld. Deze Boeing 747SP, een verkorte
versie van de 747-100, werd in mei 1977 afgeleverd bij Pan American
World Airways. In 1986 nam United Airlines het toestel over en daar
bleef het in dienst tot eind 1995. Twee jaar later kocht de Universities
Space Research Association (USRA) de opgeslagen Boeing om hem na
ruim een half jaar door te verkopen aan NASA voor gebruik als vliegend
observatorium. NASA voerde dat jaar een reeks ‘baseline’ vliegtesten uit,
voorafgaand aan een door E-Systems uit te voeren aanpassing. E-Sys-
tems, het latere Raytheon Intelligence and Information Systems en te-
genwoordig L-3 Communications Integrated Systems, ontwierp en instal-
leerde in 1998 een 5,5 m bij 4,1 m brede deur in de linkerzijde die
tijdens de vlucht kan worden geopend. Om die aanpassing te garande-
ren, kocht Raytheon een sectie van een andere 747SP, om deze te ge-
bruiken als een mock-up op ware grootte. De telescoop werd vervolgens
achter een drukschot geplaatst in het achterste uiteinde van de romp.
Met de telescoop kon op FL410 (12.497 m) infraroodlicht van de maan,
planeten, sterren, stervormingsgebieden en nabijgelegen sterrenstelsels
worden waargenomen. De open deur had geen noemenswaardige in-
vloed op de aerodynamica en vliegeigenschappen. In december 2012
ontving het vliegtuig een cockpit-upgrade samen met nieuwe elektroni-
sche systemen en software-updates.
In 2014 en 2016 vonden de laatste grote investeringen plaats, waaron-
der de installatie van een Field-Imaging Far-Infrared Line Spectrometer
(FIFI-LS), een Echelon-Cross Echelle Spectrograph (EXES) en een High-
resolution Airborne Wideband Camera-Plus (HAWC+).
DUITSE INBRENG
SOFIA was in de achterliggende jaren een gezamenlijk project van NASA
en het Duitse Lucht- en Ruimtevaartcentrum (DLR). Dat leidde onder
meer tot het upGREAT-programma, genoemd naar de German Receiver
for Astronomy at Terahertz Frequencies (GREAT) spectrometer. Daarbij
werd nauw samengewerkt met het Duitse SOFIA Institute (DSI) van de
Universiteit van Stuttgart. Duitsland leverde ook ‘s werelds enige tele-
scoop van 2,7 meter voor inbouw in een vliegtuig en droeg twintig pro-
cent bij aan de bedrijfskosten. Hierdoor konden groepen wetenschap-
pers uit Duitsland jaarlijks ongeveer dertig wetenschappelijke vluchten
met het speciale vliegtuig uitvoeren.
Sinds 2014 werden achthonderd vluchten uitgevoerd aan beide zijden
van de Atlantische Oceaan. Volgens DLR voltooide de Boeing in 2019
zijn vijfjarige hoofdmissie, waarna het project met drie jaar werd ver-
lengd. Eind april 2022 kondigde NASA aan het vliegtuig op 30 septem-
ber 2022 buiten gebruik te stellen. De 921e en laatste missie was op
29 september, duurde 7:57 uur en vond plaats boven de noordelijke
Stille Oceaan voor de kust van Californië. Het toestel werd op 13 de-
cember 2022 overgevlogen naar Tucson en zal nu een permanent plek-
je krijgen in het Pima Air & Space Museum in Tucson.
30-31-32-33_nasa-toestellen.indd 33 17-01-2023 09:57