Pagina 47 van: Piloot en Vliegtuig Editie 02-2020

PILOOT EN VLIEGTUIG FEBRUARI 2020 47

grasbanen maakt een belangrijk verschil voor bandenslijtage. Meestal
zien we in de kleine luchtvaart ook dat het neuswiel minder vaak ver-
vangen wordt dan de hoofdwielen. De hoofdwielen hebben nou een-
maal meer te dragen, en komen vaak met een hogere snelheid aan de
grond.

KRACHTEN
Welke krachten ontstaan er eigenlijk op de banden? In tegenstelling tot
een auto wordt het vliegtuig niet aangedreven door de wielen. Het kar-
kas hoeft dus de acceleratie niet op te vangen. Daarnaast zal een auto-
band zeer richtingsgevoelig zijn en er alles aan doen om axiale krachten
goed op te vangen om daarmee koersvast te zijn. Bij het vliegtuig heb-
ben we ongewild te maken met axiale krachten die ontstaan door
dwarswind en als we een opstuurhoek maken ten opzichte van de baan.
Dat laatste moet een band toch opvangen zonder van de velg af te ‘krul-
len’. Vliegtuigbanden zullen niet snel van het type autoband zijn die de
axiale krachten goed kunnen opvangen omdat een landing nu eenmaal
niet altijd strak in de richting van de baan is. Zouden we een vliegtuig-
band onder de auto monteren, dan zal de auto aanvoelen als een dweil,
met weinig richtingsgevoel.
De grootste krachten zijn in de GA meestal de piekbelastingen tijdens
touch down. Daarbij wordt de band razendsnel vanuit stilstand naar de
landingssnelheid gebracht. Bij het eenmaal ‘op toeren zijn’ van de band
zal deze ook uitzetten door de middelpuntvliedende kracht en door de
vervorming ook opwarmen. Er zijn natuurlijk ook krachten die vanbin-
nenuit komen, de luchtdruk waar de band mee is opgepompt. Die druk
zal in absolute druk nog wat toenemen naarmate we hoger vliegen,
maar gezien de hoogtes waarop de GA opereert, kunnen we dat ver-
waarlozen.

BANDENKEUZE
Als eigenaar moeten we een band kiezen voor ons vliegtuig. In de ge-
certificeerde luchtvaart hoef je je daar niet mee te vermoeien, want dat
heeft de fabrikant al gedaan. Maar als vliegtuigbouwer dien je toch na te
denken over de keuze van de band. In het ontwerp van het vliegtuig ligt
meestal al vast hoe groot een band moet zijn. En met name bij vliegtui-
gen met een intrekbaar landingsgestel hebben ze zich strak te houden
aan de bandenmaat.
Het ontwerp kan echter ook toestaan een andere bandenmaat te ne-
men; neem Piper- of Kitfox-achtige vliegtuigen waarbij de wielen onbe-
lemmerd aan de as gemonteerd zijn. Als er geen uitstekende delen zijn,
kan daar redelijk makkelijk een iets afwijkende bandenmaat voor geko-
zen worden. Als de band groter wordt, moet wel rekening gehouden
worden met een andere vliegtuigstand en meer luchtweerstand.
Voor het kiezen van een band hebben we gelukkig voldoende mogelijk-
heden. Voor de kenners van de amateurvliegtuigbouwwereld is de web-
site van aircraftspruce uit de VS een veel bezochte webshop, maar op
andere plaatsen valt zeker ook iets te kiezen.

DE AANDUIDING VAN DE BANDENMAAT
Er worden verschillende manieren gebruikt om de maat van de band te
duiden. Zo is er een maatvoering met twee waardes, maar ook een met
drie waardes. Bijvoorbeeld 6.00X6, maar ook 11 x 4 x 5. Beide geven
een bandenmaat weer.
Allereerst moet de maat kloppend zijn voor de velgmaat. Als we het
hebben over een 6.00 X 6 band, zegt dat alles over de velgmaat, dat die
6.00 inch breed moet zijn bij een diameter van 6 inch. Het zegt dus nog
niets over de buitendiameter van de band (6.00 x 6 kan overigens ook
geschreven worden als 600 x 6).
Hebben we het over 11 x 4 x 5, dan is de buitendiameter van de band
11 inch, de breedte van de band 4 inch en de velgdiameter 5 inch.

Daarnaast wordt ook nog wel het metrische stelsel gehanteerd. Een
band van 380X150-5 is dan dezelfde band als de 15 x 6.00 x 5.
Zit er een R in de nummeraanduiding, dan weten we dat we te maken
hebben met een radiaalband.
In sommige gevallen worden tubeless banden gebruikt waar geen bin-
nenband meer in hoeft. In dat geval dienen ook de velg en het ventiel
daarvoor geschikt te zijn.

DE STERKTE
Op een band staat ook nog iets over de sterkte ervan. Een band is nou
eenmaal niet alleen van rubber gemaakt, het heeft ook een karkas van

Bijschrift

??

? ?

??

??

Getallen spreken boekdelen.

De nare gevolgen van een ‘klapband’.

46-47-48_vliegtuigbanden.indd 47 21-01-20 12:13