Pagina 19 van: Piloot en Vliegtuig Editie 02-2020

PILOOT EN VLIEGTUIG FEBRUARI 2020 19

Amerikaanse militairen bij een (bewapende) MQ-9 Reaper Holloman AFB.

Twee MQ-9’s doen wellicht in 2020 hun intrede bij de KLu. (Illustratie: MDC)

om ergens bij te kunnen. Maar anderzijds is de techniek iets ingewikkel-
der. Het Ground Control Station (GCS) zoals we de cockpit op de grond
noemen, moet namelijk wel helemaal in verbinding met het toestel
staan. Bij een conventioneel vliegtuig is alles met kabels en snoeren aan
elkaar verbonden, bij de MQ-9 ben je afhankelijk van een goed bereik
tussen het toestel en het GCS via lokale antennes en satellietverbinding.
Technisch gezien is dat een extra uitdaging. De samenwerking met de
afdeling Communicatie en Informatica Systemen (beter bekend als
‘CIS’) is hierbij erg belangrijk, aangezien zij de netwerken en satelliet-
systemen op de grond onderhouden.”

BEHOEFTE
De KLu zegt al heel lang behoefte te hebben aan onbemande toestel-
len. Luchtmachtpersoneel liep de afgelopen jaren de deur plat op Hollo-
man Airforce Base in New Mexico, de Reaper-hoofdstad van de Verenig-
de Staten. In maart 2014 was de toenmalige commandant Luchtstrijd-
krachten, luitenant-generaal Sander Schnitger, in de woestijn. “Als Defen-
sie de Reaper koopt, krijgt het daarmee een belangrijk platform om in-
lichtingen te verzamelen. Dat is in deze tijd zeer belangrijk bij de missies
die Defensie voor Nederland uitvoert”, zei hij destijds.
Al in 2013 wilde Nederland vier toestellen kopen voor zo’n 250 miljoen
euro, maar dat werd met zeven jaar uitgesteld vanwege de slechte fi-
nanciële situatie. In de verkiezingscampagne van 2017 liet ook toenma-
lig CDA-leider Sybrand Buma zich uit over de onbemande vliegtuigen.
Hij vond het ‘van de zotte’ dat het nog jaren moest duren voor Neder-
land investeert in de toestellen. Nu krijgt hij als burgemeester van Leeu-
warden de onbemande kisten binnen zijn gemeentegrenzen.

ONBEWAPEND
De spanwijdte van de MQ-9 Reaper is twintig, de lengte elf meter. Met
een vermogen van 900 pk kan het toestel een snelheid van 440 km/h
bereiken. De brandstofcapaciteit is 2.215 l. Het vliegende gevaarte kan
1.700 kg aan wapens meenemen, zoals Hellfire-raketten en JDAM (Joint
Direct Attack Munitions). In de Verenigde Staten is er veel kritiek op be-
wapende drones, die veel onschuldige burgerslachtoffers maken. De vier
toestellen die Nederland koopt, zullen dat niet gaan doen; ze worden al-
leen ingezet voor het verzamelen van informatie. De toestellen zijn daar-
voor uitgerust met foto- en filmapparatuur.
Het onbemande toestel is primair een expeditionair systeem, bedoeld
om inlichtingen te verzamelen voor uitgezonden eenheden of een coali-
tie. Ook kan de Reaper grondtroepen ondersteunen, bijvoorbeeld door

STILLE KONING

De MQ-9 Reaper – de stille koning van het luchtruim – wordt re-
gelmatig ingezet voor dodelijke missies. Twee recente voorbeel-
den.
Voor de Iraanse generaal Qassem Soleimani (62) begon het nieu-
we decennium niet al te best, dat staat vast. Op vrijdag 3 januari
2020 stapte hij op het vliegveld van Bagdad nietsvermoedend in
een auto. Boven hem, op tien kilometer hoogte, vloog een Reaper
MQ-9 van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA, maar dat wist hij
niet. Toen de auto was weggereden, drukte op de Amerikaanse
luchtmachtbasis Creech bij Indian Wells in Nevada, iemand op een
knop. En daarna nog drie keer.
Van de Iraaks-Iraanse politicus en militieleider Al-Muhandis, die
achter in de auto naast Soleimani had plaatsgenomen, werd niets
meer teruggevonden. Hij leek op het moment van de inslag van
de Hellfire-raket te zijn verdampt, meldde The Guardian, en kon
zodoende niet worden geïdentificeerd. Soleimani wel: op stills van
na de aanval gemaakte video-opnames was zijn linkerhand te
zien, met de ring met een rode robijn die hij altijd droeg.

De Franse luchtmacht voerde in december 2019 voor het eerst
met de MQ-9 Reaper dodelijke aanvallen uit in Mali. Daarbij kwa-
men 40 ‘terroristen’ om het leven. De aanval van de Reaper ge-
beurde in samenwerking met een Mirage 2000 van de Franse
luchtmacht.

konvooien te begeleiden. Vanaf grote hoogte kunnen ze in de gaten
houden wat er op de grond gebeurt. Dat kan bij buitenlandse missies,
maar ook in Nederland, bijvoorbeeld bij het oprollen van wietplantages,
dijkbewaking of het verzamelen van informatie bij rampen.
Op de Vliegbasis Leeuwarden komen grondstations te staan. Twee per-
sonen zijn voldoende om een toestel te besturen. Het maakt dan niet
uit waar ter wereld de Reaper is. De toestellen kunnen 24 uur per dag
onder vrijwel alle omstandigheden opereren. Overigens is de Reaper
geen primeur voor Defensie. De onbemande vliegtuigjes Raven en Scan
Eagle zijn al enkele jaren in gebruik bij de Koninklijke Landmacht.

16-17-18-19_nederlandsemq-9reapers.indd 19 21-01-20 11:59