Pagina 43 van: Piloot en Vliegtuig Editie 01-2023

PILOOT EN VLIEGTUIG JANUARI 2023 43

Sinds het ongeval met een vliegtuig van Germanwings in
2015 waarbij een copiloot zelfmoord pleegde en zes beman-
ningsleden en 144 passagiers om het leven kwamen, is er
meer aandacht voor mentale gezondheid van piloten. In 2018
voerde EASA enkele aanpassingen in de luchtvaartwetgeving
door, waaronder de verplichting om piloten te screenen op
hun mentale gezondheid bij de initiële aanvraag of hernieu-
wing van een medische vliegvergunning.
In 2021 werd een studie uitgevoerd waarbij de meest voorko-
mende oorzaken voor vliegongeschiktheid van Europese pilo-
ten onderzocht werden. Daarbij werd vastgesteld dat bij 30
procent van de piloten van wie de medische vergunning tijde-
lijk of permanent werd ingehouden, dit was omwille van psy-
chiatrische, psychologische of neurologische problemen. Dit
percentage ligt een stuk hoger dan de tweede oorzaak, name-
lijk cardiologische problemen (11 procent).
Er wordt geschat dat jaarlijks ongeveer 38,2 procent van de
Europese bevolking mentale problemen ondervindt, wat neer-
komt op ongeveer 164,7 miljoen mensen. Ook piloten zijn
mensen. De meest voorkomende psychologische problemen
die worden vastgesteld bij piloten zijn depressieve klachten,
angstklachten (vaak traininggerelateerd), aanpassingsstoornis-
sen, slaapstoornissen, middelenmisbruik, werkgerelateerde
stressklachten of chronische spanningsklachten door relatie-
problemen.
Wanneer mentale problemen niet in een vroeg stadium her-
kend worden, kunnen de symptomen toenemen en leiden tot

ernstige mentale stoornissen. Van piloten wordt verwacht dat
ze veerkrachtig en stressbestendig zijn in alle omstandigheden,
waardoor mentale ongezondheid in de luchtvaart vaak als
zwakheid wordt gepercipieerd. Deze stigmatisering van menta-
le problemen leidt er vaak toe dat piloten geen hulp zoeken
wanneer de eerste symptomen van mentale problemen zich
voordoen. Klachten worden ernstiger en leiden dan tot tijdelij-
ke of soms permanente vliegongeschiktheid. Veel psychologi-
sche problemen zijn echter goed behandelbaar en wanneer er
tijdig wordt behandeld, kan een piloot soms doorvliegen of zo
snel mogelijk weer naar zijn werk terugkeren zodra de sympto-
men zijn afgenomen.
In de commerciële luchtvaart zijn luchtvaartmaatschappijen
sinds 2019 verplicht om peer support beschikbaar te stellen
voor piloten. Peers zijn collega-piloten die getraind worden in
het aanbieden van hulp bij mentale problemen. Zij bieden con-
fidentiële steun aan piloten die mentale problemen ervaren en
worden daarbij opgeleid en ondersteund door een mental
health professional met kennis en expertise in luchtvaart.
In de komende edities van Piloot en Vliegtuig zal ik mijn passie
en kennis voor psychologie delen en een steentje bijdragen
tot de de-stigmatisering van dit gevoelige onderwerp.

Katrien Vercauteren is gezagvoerder Boeing 737, geaccredi-
teerd klinisch luchtvaartpsycholoog en klinisch directeur van
Crewmind (www.crewmind.net), een Belgisch expertisecen-
trum voor luchtvaartpsychologie.

PILOTEN ZOEKEN VAAK GEEN HULP

MEDISCH Door: Katrien Vercauteren

LAST MINUTE

??

? ?

??

??

Ook piloten

zijn

mensen

AURA AERO
De Franse nieuwkomer Aura Aero heeft een
samenwerkingsovereenkomst getekend met
de Franse zweefvlieg federatie Fédération
Française de Vol en Planeur (FFVP) die voor-
nemens is de Integral E aan te schaffen, het
eerste Franse elektrische sleepvliegtuig voor
zweefvliegtuigen.Het doel van de zweefvlieg-
vereniging is een weg vrij te maken die de ge-
luidsoverlast en de ecologische voetafdruk tij-
dens sleepactiviteiten vermindert.
De 162 Franse zweefvliegcentra exploiteren
gezamenlijk 215 gemotoriseerde vliegtuigen
en UL’s als slepers. De Integral E moet in
2023 voor het eerst vliegen. Aura Aero meldt
inmiddels meer dan 100 bestellingen en/of
koopintenties. De eerste leveringen staan ge-
pland voor eind 2024. Het Integral-program-
ma werd op 12 april 2022 stopgezet na het
ongeluk met het prototype waarbij de twee
testpiloten om het leven kwamen. De onder-
zoekscommissie die belast is met het onder-
zoek zal naar verwachting binnenkort haar re-
sultaten presenteren. Zonder vooruit te lopen
op de resultaten van het onderzoek, zou Aura

Aero de testvluchten moeten kunnen hervat-
ten zodra het onderzoeksrapport is vrijgege-
ven.

DUURZAAM TAXIËN
Schiphol en partners zijn gestart met vervolg-
proeven rondom duurzaam taxiën. Op de
luchthaven reed een KLM-toestel vanaf Schip-
hol-centrum naar een platform bij de Zwanen-
burgbaan, terwijl de motoren uitstonden. Met
deze manier van taxiën kan het brandstofge-
bruik en daarmee CO2-, stikstof- en (ultra)fijn-

stofuitstoot sterk worden verminderd. De testrit
is het startsein van verschillende proeven met
de twee speciale voertuigen die Schiphol in
2022 kocht. Het komend anderhalf jaar wor-
den de TaxiBots op de luchthaven ingezet. Ze
brengen dan vliegtuigen van de gate naar een
plek in de buurt van de startbaan, om daar de
motoren te starten. Ook worden er pushbacks
uitgevoerd en lege vliegtuigen versleept om
operationele ervaring op te doen met de voer-
tuigen.

43_05med05lm-2.indd 43 13-12-2022 13:19