PAYERNE – Jekta, de in Zwitserland gevestigde fabrikant van de elektrisch aangedreven , heeft een order op zak voor vijftig Passenger Hydro Aircraft Zero Emission 100 (PHA-ZE 100) amfibische vliegtuigen.
De bestelling werd geplaatst door het Indiase Maritime Energy Heli Air Services (MEHAIR) die vanaf 2029 over de vliegboten wil beschikken voor inzet naar afgelegen gebieden. Daarvoor worden momenteel Cessna C208 Caravans ingezet.
Jekta had al een eerste intentieverklaring getekend voor tien van de in november 2022 gepresenteerde PHA-ZE 100 watervliegtuigen. Deze zullen worden afgenomen door Gayo Aviation. Met hoofdkantoren in Zweden en Dubai is Gayo Aviation een wereldwijde leverancier van particuliere en gespecialiseerde luchtvaartdiensten. Gayo wil het vliegtuig optimaliseren om bestaande en nieuwe marktkansen te ondersteunen.
De PHA-ZE 100 bevindt zich in de ontwerpfase, met een prototype gepland voor een eerste vlucht 2026 en een opwachting op de markt in 2028. Het ontwerp gaat uit van een volledig elektrisch 19-persoons ‘forenzen watervliegtuig’ die in eerste instantie op een enkele acculading een uur kan vliegen (met een reserve van dertig minuten).
In mei 2023 werd een Memorandum of Understanding (MoU) getekend met Honeywell. Het akkoord behelst het verkennen, identificeren en inbouwen van een reeks Honeywell-systemen om deze te integreren met ’s werelds eerste 19-zits, elektrisch aangedreven, regionale, amfibische vliegtuigen.
De bouw van een fabriek om de PHA-ZE 100 construeren, zal in de loop van dit jaar beginnen op het Swiss Aerospace Cluster in Payerne Airport.
Bedankt Anton voor de ‘elektrisch geladen” tekst en uitleg, ik ga na de huidige warme en Nederlands tropische zomer mijn zwembroek alvast inpakken en aan eiland hoppen doen op de Malediven, het Bounty gevoel, here I come…
@ Frans
Bij elektrisch vliegen, of je dat nu uit batterijen of via waterstof doet, is hoe je aan die energie komt beslist nog wel een kwestie. Elektrisch vliegen op ergens verderop fossiel opgewekte stroom is natuurlijk uit den boze, want dan kun je energetisch gezien veel beter rechtstreeks op kerosine vliegen.
Op de Malediven kom je een eind met windmolens en zonnepaneel parken, al zijn die natuurlijk ook nodig voor de lokale elektriciteitsvoorziening. Dus moet er wel plek zijn voor die extra vereiste opwek capaciteit.
Waterstof en wisselbatterij systemen hebben dan als voordeel, dat je vliegtuigen via het wisselen van cilinders of batterijpacks van energie kunt voorzien, die eerder al is opgewekt.
Ook al omdat rechtstreeks uit het net opladen van zulke vliegtuigen, in hun turn around tijd van zeg een half uur, zou leiden tot gigantische belasting van het verhoudingsgewijs lichte elektriciteitssysteem op zo’n atol.
Omgekeerd, het laden van wisselbatterijen en/of het met elektrolizers maken van waterstof kan juist behulpzaam zijn bij het stabiel houden van het elektriciteitssysteem op zo’n eilandje. Diezelfde functie is er natuurlijk ook door het laden van batterijen waar vanuit daar ’s avonds de stroom wordt geleverd.
Daarnaast moet je nog op een veilige manier die cilinders of batterijpacks aan een steiger uit en weer in zo’n drijvend vliegtuig zien te krijgen, maar dat is niet de grootste uitdaging.
Het vergt alles bij elkaar wel de nodige expertise in zorg en aandacht om er ook door de tijd heen goed mee om te blijven gaan.
Gelukkig zullen daar op de Malediven, t.o.v. fossiele vliegverbindingen, de wat hogere ticketprijzen niet direct het grootste bezwaar vormen.
Zo kom je daar straks wel geweldig mooi, stil, schoon, amfibisch vliegend op jouw vakantieparadijsje !
Iets voor vluchten in de Malediven of Indonesië waar genoeg water is. Elektrisch, maar hoe worden die batterijen opgeladen, met groene of grijze stroom dus afkomstig van centrales die op fossiele brandstof werken of windmolen of zonnepanelen.?
Zo’n vijftig toestellen legt meteen een eerste basis voor een zich nog verder te ontwikkelen business case en effent vooral de weg voor vervolg instappers.
Maar in welke vervoersbehoefte gaan deze toestellen met 19 zitplaatsen nu voorzien ? ? ?
Tegelijkertijd creëert elk aanbod, zij het vertraagd, z’n eigen vraag, maar hoe snel dat lukt en vooral in welke mate is dan nog wel een kwestie.
Kortom naast uitdagingen als met name het vinden van echt interessante Stol plekken, vereist dit vervoersconcept beslist de nodige marketing inspanning.
Toch zullen dit soort zero emissie water/land vliegverbindingen mits low cost, met een jaar of tien breed ingang vinden, terwijl ze er in Europa nu alleen nog maar fossiel in Denemarken [Aarhus/Copenhagen] en met een aantal Griekse eilanden zijn.
Met steeds weer een update vanuit de redactie op dit artikel, krijgen wij steeds opnieuw hierover van gedachten te wisselen, dank aan de redactie.
@Raymond
Ik ben blij dat je het voor batterij-elektrisch vliegen over wisselbatterijen hebt, want dat bekort in ieder geval de turn-around tijd. Het voorkomt ook het overal moeten hebben van net aansluitingen met een gigantische capaciteit vereist voor snelladen.
Waterstof is voor deze grootte van toestellen nog niet zo relevant, daarnaast zou het tot een extra supply-chain en ook nog eens binnenstedelijke opslag van die cilinders leiden.
Het van en aan boord brengen van pallets met waterstofcilinders of met batterijen is niet zo lastig, zelfs als de vliegboot een beetje beweegt. Als dit de grootste uitdaging voor de ontwikkelaars van dit project zou zijn, dan kunnen ze er wat mij betreft voor tekenen.
@Anton
Prima relaas.
Indien het dan ook nog eens een volledig batterij elektrisch vliegtuig is en niet waterstof elektrisch dan voorzie ik al helemaal geen toekomst. Een vliegtuig dat op land kan landen zou je nog kunnen voorzien van wisselaccu’s, bij bewegend vliegtuig op het water zie ik daar geen mogelijkheden toe.
Maar ik volg ook de ontwikkelingen bij elektrische mobiliteit en je ziet soms op het eerste oog heel interessante initiatieven voorbij komen zoals auto’s met zonnepanelen, en uiteindelijk gaan ze allemaal failliet omdat ze zich verkeken hebben op de obstakels en niet te vergeten de koudwatervrees van investeerders in zulke projecten. Maar ik ben er op voorhand niet tegen om een elektrisch watervliegtuig te ontwikkelen, maar ik steek er geen cent in
@Raymond
Als dit concept nu aan één ding niet ten onder gaat is het juist de businessopportuniteit van het echt van volledig stadshart naar stadshart kunnen vliegen.
Als je, zij het ten koste van wat extra gewicht, optioneel de toestellen amfibisch uitrust kunnen ze ook ingezet worden voor het vervolgvervoer vanaf nabijgelegen land-luchthavens.
Praktisch kun je dan zo vanaf Schiphol passagiers afzetten of ophalen aan de steiger bij de Philipstoren aan de Amstel, of bij het Unilever gebouw aan de Maas. Of, als ze in Veldhoven een bruikbaar stuk kanaal hebben, bij ASML.
Qua ambitieniveau ben ik het wel met je eens, dat een negentien zitter voor dit soort vervoersvraag wat aan de grote kant is.
Tegelijkertijd hoe gaaf is ’t als passagiers voor verschillende type internationale vluchten gewoon in Gouda op de Gouwe in te stappen.
En dan som ik hier alleen nog maar wat bestemmingen op in ons kleine landje, in de ons omringende landen zijn er legio toepassingen, waar dit soort toestellen kan worden ingezet.
Bovendien vliegen ze over grotere afstanden veel goedkoper dan al die verticaal opstijgen- en landende toestellen.
Heikel punt is wel het vinden van de toepasselijke binnenstedelijke STOL plekken, die behoudens een boeien lijn met lampen die aangaan* als er vliegtuig start of landt, enkel een mini havengebouwtje met security scan, die elders wordt bekeken en een laadaansluiting voor het toestel, hebben. * Een specifiek grondradar systeem checkt vervolgens eerst of de baan volledig vrij is.
Hoe geweldig dit allemaal ook is, kun je je afvragen of inzet van al het voor ontwikkeling van dit soort vervoersconcepten vereist technisch vernuft op dit moment nu wel onze meest prangende behoefte is.
De vraag stellen is h’m beantwoorden.
Mijn prioriteit heeft dan het ontwikkelen van kwalitatief uitstekende prefab bouwconcepten, waarmee je overal ter wereld snel drielaags comfortabele, veilige aardbevingsbestendige, super geïsoleerde, modulaire wooneenheden snel neer kunt zetten. Zoals die voor herbouw in Syrië, Turkey en Oekraïne nu nodig zijn.
Luchtfietserij, dit gaat ‘m niet worden. Zal net als zoveel andere start ups ten onder gaan aan teveel ambitie en een ondoordacht business model.
Een hoogst charmante transportoplossing die het mogelijk maakt, vermits water beschikbaar, vervoersverbindingen tussen de centra van steden te realiseren.
Hier zal zeker markt voor zijn, hoe handig is het vanaf de Amstel direct op de Seine in hartje Parijs, of am Binnenalster in Hamburg te kunnen landen.
Een type operatie die welhaast noopt tot STOL eigenschappen voor het toestel.
Een type verbinding die we nu in Europa alleen kennen tussen Aarhus en Kopenhagen.
Waar zowel watervliegtuigen als vliegboten thans amfibisch zijn toegerust, kunnen deze nieuwe toestellen gewicht besparen als ze als louter vliegboot worden geconfigureerd.
Met een soort drijfkussen systeem kun je ze dan toch altijd nog op land krijgen.
Slim met moderne kunststoffen geconstrueerd kan de extra stevigheid die je voor het onderwaterschip nodig hebt elders in de constructie tot gewichtsbesparingen leiden.
In ieder geval biedt dit type toestellen een constructief alternatief voor intercity transport.